جمال‌الدین کاپلان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جمال‌الدین کاپلان از مبلغان و فعالان سیاسی
ترکیه در
قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی بوده است.
وی در ۱۳۴۵ ق/ ۱۹۲۶ در روستای دینغیز، منتهی الی اسبیر
ترکیه به
دنیا آمد. در کودکی ادبیات عرب را از پدر عالمش آموخت و پس از فراگیری
علوم اسلامی، در دانشکده علوم
آنکارا ادامه تحصیل داد و در ۱۳۸۶ ق فارغ التحصیل شد.
کاپلان به عنوان بازرس در «مدیریت امور دینی» ـ که امور
مسلمانان ترکیه را سرپرستی می‌کرد ـ به کار پرداخت. پس از آن به عنوان مدیر امور ویژه تعیین شد و به سمت مفتی اضنه تا ۱۴۰۱ ق مشغول به کار گردید. زمانی که آوازه اش فراگیر شد، همه وقت خود را صرف همکاری با رهبر حزب «سلامت ملی» نجم الدین اربکان کرد و به ویژه در آلمان به تبلیغ پرداخت.
در ۱۴۰۳ ق در جریان سفرش، ضمن توقفی، از
ایران دیدار نمود تا پیروی خویش را از دعوت
امام خمینی اعلام دارد و به دنبال این دیدار، از گرایش ملی که اربکان نمونه آن است، دوری جست و حرکت جدیدی را به سمت دعوت به برپایی دولت اسلامی در
ترکیه آغاز کرد. او نام خانوادگیش (کاپلان) را به «خوجا اوغلو» تغییر داد و پناهنده سیاسی آلمان گشت و از طریق برنامه‌های رادیویی به نام «صدای سیاه» به
ترکیه و آتاتورک حملات تندی نمود. دولت
ترکیه نیز متقابلا حکم بازداشت او را صادر نمود، ولی او همچنان از آلمان به تبلیغات خود ادامه می‌داد.
کاپلان، اتحادیه «جماعات و جمعیت‌های اسلامی»، را در ۱۴۰۵ ق تاسیس کرد که بیشتر از هشتاد درصد از طرفداران اربکان را به سوی خود جلب نمود. در ۱۴۰۷ ق تاسیس «دولت فدرال اسلامی آناتولی» (
ترکیه) را به خلافت خودش اعلام کرد و گفت که او اولین سفارت این کشور در برلین افتتاح شده است. ولی بعد از پیروزی اربکان در
ترکیه و فعالیت پیروان او، قدرت جمال الدین رو به افول گذاشت.
او به وقوع
انقلاب اسلامی، در
ترکیه نظیر
انقلاب اسلامی ایران با رهبری خودش اعتقاد داشت و مردم را به آن دعوت می‌کرد. وی در هم شکستن نظام لائیک (غیر مذهبی) در
ترکیه و برپا کردن نظامی بر اساس
شریعت اسلام را از اولویت‌های جهادش می‌دانست و در این راه، از همه ابزارهای مدرن و پیشرفته استفاده می‌کرد. لذا به تبلیغ از طریق رادیو و تلویزیون و فیلم و کاست، بسیار تکیه داشت. این نوارها و کاست‌ها از طریق کارگران مهاجر ترک به اروپا، وارد کشور می‌گردید.
کاپلان در خلال ترجمه خطبه‌ها و سخنرانی هایش که در ایران چاپ می‌شد، با ایرانیان ارتباط داشت. در سال‌های اخیر نوعی عزلت در کولونیا اختیار کرده بود تا این که در ۱۴۱۵ ق/ ۱۹۵۵ درگذشت.
دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام، فرهنگنامه علمای مجاهد، برگرفته از مقاله «جمال‌الدین کاپلان».
