جغرافیای شهر قم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
استان
قم با وسعتی معادل ۱۴۶۳۱ کیلومتر مربع در مرکز کشور
ایران واقع شده و مرکز آن شهر قم است.
استان قم از شمال به استان
تهران و شهرهای
ورامین و
ری و استان مرکزی، از جنوب به
شهرستان‌های
محلات و
دلیجان از استان مرکزی و شهر
کاشان از استان
اصفهان و از غرب و شرق به استان
سمنان و
شهرستان آشتیان و
تفرش محدود است بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در
سال ۱۳۷۵، این استان دارای یک
شهرستان، ۴ بخش، یک شهر، ۹ دهستان و ۳۶۳ آبادی بوده است. از نظر جغرافیای طبیعی، این استان در قلمرو
کویر مرکزی ایران واقع شده است و از نظر
آب و هوا ، اقلیم نیمه بیابانی دارد.
بر اساس سرشماری عمومی مرکز آمار ایران در آبان ماه ۱۳۷۵، جمعیت استان قم در آبان برابر ۸۵۳۰۴۴ نفر بوده است که از این تعداد ۱۶/۹۱ درصد در نقاط شهری، ۸۲/۸ درصد درنقاط روستایی سکونت داشته و بقیه غیر ساکن بوده‌اند. در همین سال از کل جمعیت استان ۴۳۷۱۹۰ نفر
مرد و ۴۱۵۸۵۴ نفر
زن بوده‌اند. از جمعیت این استان ۴/۴۰ درصد در گروه سنی کمتر از ۱۵ ساله، ۵۶/۵۵ درصد در گروه سنی ۱۵ ـ ۶۴ ساله و ۹۲/۳ درصد در گروه سنی ۶۵ ساله و بیش‌تر قرار داشته‌اند. از کل جمعیت استان ۷۶/۹۹ درصد را مسلمانان تشکیل می‌دهند.
از نظر فرهنگی استان و شهر قم از شهرهای مهم دینی و مذهبی و زیاتگاهی
ایران و شیعیان
جهان است. جریان فرهنگی دینی و مذهبی، شهر قم را به یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزش علوم دینی و آئین‌های مذهبی تبدیل کرده است. که در دهه‌های اخیر نقش بسیار ممتازی در فرآیند تحولات دینی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی ایران ایفا کرده است.
تعلیم و تربیت مروجین، عالمان و اندیشمندان علوم دینی و به تبع آن تأثیر فراوان بر نظام فرهنگی کشور از تأثیرات فرهنگی بسیار مهم این شهر است. در این شهر مراسم اعیاد و سوگواری‌های دینی و مذهبی با شکوه فراوانی برگزار می‌شود. مراسم مربوط به رویدادهای سیاسی نیز جلوه دیگری از تظاهرات فرهنگی و مدنی قم به حساب می‌آید. برگزاری مراسم مربوط به جشن‌ها و اعیاد ملی و خصوصی نیز رنگ و بوی ملی و مذهبی دارد و از مزیت‌های نسبی و ویژگی‌های فرهنگی استان و شهر
قم محسوب می‌شود.
شهر قم نمونه ممتازی از نظام دینی و مذهبی مردم
شیعه ایران است و یکی از مراکز آموزش آن به شمار می‌آید. همچنین این استان یکی از مراکز مهم آموزشی و پژوهشی حوزوی و دانشگاهی کشور محسوب می‌شود و مدارس علمی و دانشکده‌های مختلف آن به کتابخانه‌های بزرگ و تخصصی به ویژه در حوزه دینی تجهیز شده‌اند. از جمله این کتاب‌خانه‌ها می‌توان به کتابخانه
آیت الله مرعشی نجفی ، کتابخانه
آیت الله خامنه‌ای ، و کتابخانه
آیت الله گلپایگانی و کتابخانه‌های تخصصی دیگر اشاره نمود.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «جغرافیای شهر قم»، شماره۲۸.
