جعفر الراشد باللّه عباسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جعفر
الراشد باللّه
عباسی، از
خلفای عباسی میباشد.
ابومنصور جعفر ملقب به «
الرّاشد باللَّه» بن فضل، از
خلفای عباسی است. پس از آنکه «
مسترشد» در ۱۸
ذیقعده ۵۲۹ق به دست فدائیان اسماعیلی در
مراغه به
قتل رسید، فرزندش «
الراشد» به جای او نشست. در سال ۵۳۰ق با «سلطان مسعود بن محمّد سلجوقی» در نزاع افتاد و نام او را از خطبه انداخت و داود برادر مدعی او را سلطان خواند و امرای اطراف را به
جنگ با مسعود و عصیان علیه او واداشت. مسعود به
بغداد آمد و «
راشد» از
ترس به اتابک موصل پناه جست و «مقتفی» به جای او به
خلافت انتخاب شد. در سال ۵۳۲ق «
راشد» از
موصل به
آذربایجان پیش داود رفت و اتابک فارس و بعضی دیگر از امراء هم که از مسعود ترس داشتند دور «داود» و «
راشد» را گرفتند و به جنگ «مسعود» آمدند. «مسعود» در
شعبان این سال آنها را در نزدیک دینَوَر شکست داد.
«
راشد» با «داود» به
خوزستان آمد و از آنجا به
اصفهان رفت و در آن شهر در ۲۵
رمضان ۵۳۲ق به دست یکی از فدائیان اسماعیلی به ضرب کارد جان سپرد.
در قریه شهرستان اصفهان بقعهای است که برخی از نویسندگان آن را مقبره «
الراشد» خلیفه
عباسی مینویسند. لکن نزد اهالی آنجا معروف است که آنجا
قبر دو نفر از سادات بزرگوار به نامهای «شاهزاده ابراهیم» و جناب «حسین بن زید بن حسن بن علی» (علیهماالسّلام) میباشد.
در این که
راشد در اصفهان کشته شده و در جی به خاک رفته سخنی نیست. سبک ساختمان گنبد مانند ساختمانهای عهد سلجوقی و بدون تاریخ است و در قرون بعد از آن تعمیراتی انجام شده است.
به ظنّ نوسنده، سلجوقی بودن بقعه، دلیل بر آن نیست که آنجا قبر «
راشد عباسی» باشد بلکه مظنون آن که قبر
راشد در محلّی بوده است که اکنون به نام باغ مشهد خوانده میشود و این گنبد مربوط به جامع (مسجد جامع) شهرستان بوده است. «عماد کاتب» اصفهانی درباره کشته شدن
راشد و دفن او مینویسد: «و دفن
الراشد باللَّه فی مدینه جیّ و افردت له تربة فی جامعها»
«
یاقوت حموی» در کتاب «
معجم البلدان» مینویسد:
«و فی جیّ مشهد
الراشد ابن المسترشد معروف ویزار و هی علی شاطی ء نهر زنده رود»
بعید به نظر میرسد که سلاطین صفوی قبر خلیفه
عباسی را در اصفهان پایتخت خود باقی گذاشته باشند و احتمال خراب کردن آن بسیار قوی و معقول به نظر میرسد.
مهدوی، سیدمصلحالدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۳۲۴.