• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جزئی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


جزئی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای مفهوم غیر قابل صدق بر افراد متعدد است.
[۱] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۶۸.    
[۲] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۷۸.
[۳] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۷۴.    



جزئی مفهومی است که قابل صدق بر بیش از یک فرد نیست؛
[۴] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۷.    
[۵] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۱۴۲.    
[۶] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۲۶.
[۷] سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۱۲۱.    
یعنی نه تنها برفرد دیگر صدق نمی‌کند و شامل افراد متعدد نمی‌شود، بلکه ذهن هم نمی‌تواند افراد متعددی برایش فرض کند؛ مانند مفهوم سقراط و افلاطون. به طور کلی تمام اسامی اعلام و اسامی مشارٌالیه ضمیر اشاره «این» و «آن» جزئی‌اند.
[۸] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۱۸.
[۹] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۱۵.
[۱۰] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۴۷.
[۱۱] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۲۶.
[۱۲] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۶۱.

جزئیت به معنای جزئی‌بودن، وصفی است که از جزئی انتزاع می‌شود. جزئیت از معقولات ثانیه منطقی و از صفات مفهوم به شمار می‌آید که بالعرض بر لفظ نیز اطلاق می‌شود. اقسام جزئی عبارت‌اند از: جزئی اضافی، جزئی حقیقی،
[۱۳] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۱۵۷.    
جزئی طبیعی، جزئی عقلی و جزئی منطقی.
[۱۴] سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۱۳۳.    
[۱۵] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۳۵.
[۱۶] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۴۴.


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.    
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
• قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

۱. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۶۸.    
۲. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۷۸.
۳. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۷۴.    
۴. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۷.    
۵. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۱۴۲.    
۶. ↑ شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۲۶.
۷. ↑ سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۱۲۱.    
۸. ↑ فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۱۸.
۹. ↑ ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۱۵.
۱۰. ↑ قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۴۷.
۱۱. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۲۶.
۱۲. ↑ قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۶۱.
۱۳. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۱۵۷.    
۱۴. ↑ سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۱۳۳.    
۱۵. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۳۵.
۱۶. ↑ قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۴۴.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «جزئی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۴.    




جعبه ابزار