جبال (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جبال:
(وَإِلَى الْجِبَالِ كَيْفَ نُصِبَتْ) جبال: جمع «
جبل» و
جبل به معنى «كوه و برآمدگى بزرگ در سطح زمين» است.
به موردی از کاربرد
جبال در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ إِلَى الْجِبَالِ كَيْفَ نُصِبَتْ) علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: و چرا به كوه‌ها نمى‌انديشند كه چگونه ايستاده‌اند، و ريشه‌هاى آنها مانند ميخ اجزاى زمين را به هم ميخكوب كرده، و از مخازن آن چشمه‌ها و نهرها جارى مى‌شود، و معادن را در سينه خود حفظ مى‌كنند.
آيه مورد بحث به ويژگی‌ها و چگونگى نصب «كوه‌ها» اشاره مى‌كند و مى‌گويد: «آيا آنها به كوه‌ها نمى‌نگرند كه چگونه در جاى خود نصب شده است؟!» كوه‌هايى كه ريشه‌هاى آن به يكديگر متصل است و همچون حلقه‌هاى زره گرداگرد زمين را فراگرفته، و لرزش‌هاى ناشى از مواد مذاب درونى، و جذر و مدّ ناشى از جاذبه‌هاى ماه و خورشيد را به حدّاقل مى‌رساند، كوه‌هايى كه پناهگاه مطمئن است و سپرى است در مقابل طوفان‌ها كه اگر نبودند كره زمين تبديل به بيابانى مى‌شد غير قابل زندگى! و بالاخره كوه‌هايى كه آب‌ها را در خود حفظ مى‌كند و تدريجا به‌سوى سرزمين‌هاى تشنه روان مى‌سازد و در دامنه‌هاى خود نشاط حيات، سرسبزى، خرمى و طراوت مى‌آفريند و شايد به خاطر همين جهات است كه در
آیات ديگر قرآن، كوه‌ها به عنوان ميخ‌ها و اوتاد زمين معرفى شده است.
اصولا كوه‌ها مظهر ابهت، عظمت و صلابت، و همه جا مايه خير و بركت است و شايد به همين دليل
انسان در دل كوه‌ها انديشه بيدارترى مى‌يابد و بى‌جهت نيست كه
پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) قبل از بعثتش مدت‌ها به
عبادت در «
جبل النور» و «غار حرا» مشغول بود.
امّا درباره كيفيّت خلقت كوه‌ها، با توجه به واژۀ «نصبت» (از ماده نصب به معنى: ثابت قرار دادن)، ممكن است اين تعبير اشاره‌اى به كيفيّت خلقت كوه‌ها در آغاز آفرينش بوده باشد، همان چيزى كه علم امروز پرده از آن برداشته، و پيدايش كوه‌ها را به عوامل متعددى نسبت مى‌دهد و انواع و اقسامى براى آن قائل است: كوه‌هايى كه براثر چين‌خوردگى زمين پيدا شده. كوه‌هايى كه از آتشفشان‌ها به وجود آمده. كوه‌هايى كه نتيجه آبرفت‌هاى ناشى از باران است، و كوه‌هايى كه در دل درياها تكوين مى‌يابد و مجموعه‌اى از رسوبات دريا و باقی‌مانده حيوانات آن (مانند كوه‌ها و جزاير مرجانى) است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جبال»، ص۳۴۴.
