ثَلم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثَلم (بر وزن عقل)
ثَلَم (بر وزن شرف)،
ثلمه یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای شکستن و ایجاد خلل، شکسته شدن، خلل و شکست، است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص همکاری‌اش با
خلیفه اول،
فتنه‌ها، فرمان
مالک اشتر و ... از این استفاده نموده است.
ثَلم (بر وزن عقل) «
ثَلَم» (بر وزن شرف)، «ثلمه» به معنای شکستن و ایجاد خلل، شکسته شدن، خلل و شکست، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «ثلم الاناء ثلما: کسره.»
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با همکاری خود با
خلیفه اول، ضمن تصریح به داشتن حق
خلافت به معنای واقعی، می‌فرماید:
«فَخَشِیتُ اِنْ لَمْ اَنْصُرِ الاِْسْلامَ اَهْلَهُ اَنْ اَرَی فِیهِ ثَلْماً اَوْ هَدْماً، تَکونُ الْمُصِیبَةُ بِهِ عَلَیَّ اَعْظَمَ مِنْ فَوْتِ وِلاَیَتِکُم الَّتِی اِنَّمَا هِیَ مَتَاعُ اَیَّام قَلاَئِلَ»؛
«ترسيدم اگر
اسلام و اهلش را يارى نكنم بايد شاهد نابودى و شكاف در اسلام باشم كه مصيبت آن براى من از رها ساختن
خلافت و حكومت بر شما بزرگتر بود، چرا كه اين بهره دوران كوتاه زندگى دنياست».
منظور از واژه «ثلم» شکستن و خلل؛ و منظور از واژه «هدما» از بین رفتن است.
امام (علیه‌السلام) در
نامه ۵۳،
به لفظ ماضی «ثلموا» و در
خطبه ۱۹۲، فرموده است:
«اَلاَ وَ انَّکُمْ قَد نَفَضْتُمْ اَیْدِیَکُمْ مِنْ حَبْلِ الطاعَةِ، وَ ثَلَمْتُمْ حِصْنَ اللهِ الْمَضْروبَ عَلَیْکُمْ، بَاَحْکَامِ الْجَاهِلِیَّةِ»؛
«هان! به هوش باشيد كه دست از ريسمان
اطاعت برگرفته‌ايد و با تجديد رسوم
جاهلیّت، دژ محكم الهى را درهم شكسته‌ايد».
همچنین آن حضرت (علیه‌السلام) درباره
فتنه‌ها فرموده است:
«ثُمَّ يَأْتِي بَعْدَ ذلِكَ طَالِعُ الْفِتْنَةِ ... وَ تَثْلِمُ مَنَارَ الدِّينَ، وَ تَنْقُضُ عَقْدَ الْيَقِينِ»؛
«سپس
فتنه‌اى اضطراب آور، آغاز خواهد شد ... نشانه‌هاى
دین را خراب مى‌كند و
یقین را از بين مى‌برد».
و در نامه ۵۳ به مالک اشتر چنین فرمان داده است:
«غَيْرَ مَثْلوم وَ لاَ مَنْقوص»؛
«بطور كامل و بدون نقص و عيب به انجام رسان».
این واژه شش بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ثلم»، ص۱۸۸.
