• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ثلم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




ثَلم (بر وزن عقل) ثَلَم (بر وزن شرف)، ثلمه یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای شکستن و ایجاد خلل، شکسته شدن، خلل و شکست، است که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص همکاری‌اش با خلیفه اول، فتنه‌ها، فرمان مالک اشتر و ... از این استفاده نموده است.



ثَلم (بر وزن عقل) «ثَلَم» (بر وزن شرف)، «ثلمه» به معنای شکستن و ایجاد خلل، شکسته شدن، خلل و شکست، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «ثلم الاناء ثلما: کسره.»


امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با همکاری خود با خلیفه اول، ضمن تصریح به داشتن حق خلافت به معنای واقعی، می‌فرماید: «فخشیت ان لم انصر الاسلام و اهله ان اری فیه ثلما او هدما تکون المصیبة به علیّ اعظم من فوت و لا یتکم التی انّما هی متاع ایام قلائل.»
منظور از واژه «ثلم» شکستن و خلل؛ و منظور از واژه «هدما» از بین رفتن است.
همچنین امام (علیه‌السلام) در نامه ۵۳، به لفظ ماضی «ثلموا» و در خطبه ۱۹۲، فرموده است:«الا و انکم قد نفضتم ایدیکم من حبل الطاعة و ثلمتم حصن الله المضروب علیکم باحکام الجاهلیة.» همچنین آن حضرت (علیه‌السلام) درباره فتنه‌ها فرموده است: «ثم یاتی بعد ذلک طالع الفتنة... تثلم منار الدین و تنقض عقد الیقین.» و در نامه ۵۳ به مالک اشتر چنین فرمان داده است: «غیر مثلوم و لا منقوص».


این واژه شش ‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. فیومی، أحمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ص۸۳.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵۱، نامه۶۲.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۳۵، نامه۵۳.    
۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۸، خطبه۱۹۲.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۱، خطبه۱۵۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۴۰، نامه۵۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ثلم»، ص۱۸۸.    






جعبه ابزار