ثقبة بن رمیثه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثقبة
بن رمیثه از حاکمان
بنی‌رمیثه بود. دوران حکمرانی آن‌ها از متلاطم‌ترین زمان‌ها بود که با رقابت سه قدرت هم جوار
مصر،
یمن و ایلخانان مغول در
ایران برای نفوذ بیشتر در
مکه هم زمان گشت.
ثقبة
بن رمیثه چند سال با برادرش
عجلان در حکمرانی
مکه شریک بود. سالیانی نیز در غیاب برادرش به طور مستقل به حکمرانی مکه رسید. حکمرانی مشترک وی با عجلان و اختلافات آن دو که آزار حاجیان را در پی داشت، سبب شد تا عجلان به دستور امیر
حج مصر، ثقبه را در موسم حج دستگیر و روانه
زندان مصر کند. بازگشت دیگر بار وی، ستیز این دو برادر را در پی داشت و موجب شد تا به سال ۷۵۲ق. آن‌ها از سوی سلطان مصر به
قاهره فراخوانده شوند. ثقبه نخست زیر بار نرفت؛ اما سپس با عذرخواهی برای دریافت فرمان حکمرانی مکه به مصر رفت. وی در بازگشت با برادرش عجلان درگیر شد؛ ولی با میانجیگری امیر کاروان حج مصر و قاضی
عزالدین بن جماعه (م. ۷۶۷ق.) میان آن دو
صلح برقرار شد و توافق کردند که مکه را به صورت مشترک اداره کنند. اختلاف آن دو موجب اخراج عجلان به دست ثقبه از مکه و سپس اخراج ثقبه از آن جا شد. از رویدادهای دوران حکمرانی ثقبه، حج گزاری سلطان یمن الملک المؤید به
سال ۷۵۳ق. بود.
در سال بعد، امیر الحاج مصر از سوی مصریان ماموریت یافت تا ثقبه را دستگیر و به مصر منتقل کند.
زندانی شدن ثقبه در قاهره با استقبال و شادی مردم مکه همراه بود؛ زیرا در امارتش قیمت‌ها بالا رفته بود. ثقبه پس از مدتی کوتاه از
زندان گریخت و به ستیز با برادر پرداخت. گاهی میان او صلح و گاهی اختلاف حکمفرما بود.
به سال ۷۶۰ق. سلطان مصر از آن پس که آن دو را دعوت به مصر کرد و آن‌ها نپذیرفتند، فرمان برکناری شان را نوشت و برادرشان
سند بن رمیثه را با مشارکت پسر عمویش محمد
بن عطیفه که هر دو این هنگام در مصر بودند، همراه سپاهی به مکه اعزام نمود و آنان را به صورت مشترک به حکمرانی مکه گماشت.
عجلان و ثقبه سپس زندانی شدند.
از رویدادهای این دوره، درگیری اشراف با ترکان مصری و پناهنده شدن آن‌ها به
مسجدالحرام بود. برخی از اشراف آن‌ها را وادار به
تسلیم کردند و ترکان تعهد سپردند تا ضمن بر جای گذاشتن ساز و برگ نظامی، مکه را ترک گویند. در این درگیری، برخی از اشراف هم کشته شدند که از آن جمله مغامس فرزند رمیثه بود.
برخی این رخداد را پایان اشغال مکه از سوی ممالیک دانسته‌اند. با رسیدن گزارش این رخداد به مصر، به دستور ملک ناصر صالح، عجلان را که زندانی بود، به برجی در
اسکندریه منتقل کردند و تصمیم گرفتند به مکه لشکرکشی کنند. اما با
شورش ممالیک بر ملک ناصر و انتقال
سلطنت به منصور محمد ابوالمعالی، این تصمیم تحقق نیافت.
برخی از فرزندان ثقبه نیز به حکمرانی مکه رسیدند.
نسل او به ذوی ثقبه مشهورند.
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله «بنی رمیثه» تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۳۰.
