ثار (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثأر (به فتح ثاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای
خونخواهی و انتقام گیرنده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در تهدید
بنی امیّه و
سرزنش اصحاب خود از این واژه استفاده نموده است.
ثار (به فتح ثاء) با همزه به معنای خونخواهی و انتقام گیرنده آمده است.
چنان‌که در معنای این واژه آمده است: «
ثار القتیل: طلب بدمه».
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در تهدیدی خطاب به
بنی امیه فرموده است:
«أَلاَ إِنَّ لِكُلِّ دَم ثَائِراً، وَ لَكُلِّ حَقٍّ طَالِباً، وَ إِنَّ الثَّائِرَ فِي دِمَائِنَا كَالْحَاكِمِ في حَقِّ نَفْسِهِ، وَ هُوَ اللهُ الَّذِي لاَ يُعْجِزُهُ مَنْ طَلَبَ، وَ لاَ يَفُوتُهُ مَنْ هَرَبَ»؛
«بدانید هر خونی را خونخواهی هست و هر حقی را طالبی، خونخواه و انتقام گیرنده ما، مانند کسی است که در حق خود حکم می‌کند (و مانعی در حکم وی وجود ندارد) و آن
خداست، خدایی که طالبی او را عاجز نتواند کرد و فرار کننده‌ای از چنگ او بدر نخواهد رفت.»
(شرح‌های خطبه:
)
در شرح این کلام می‌نویسد: «گویا اشاره است به
قتل حسین (علیه‌السّلام) و اهل بیتش و گویی آن حضرت (علیه‌السلام) آن واقعه را آشکارا می‌دیده و روی آن سخن فرموده است.»
امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر در مذمت اصحاب خویش فرموده‌اند:
«فَمَا يُدْرَكُ بِكُمْ ثَارٌ، وَ لاَ يُبْلَغُ بِكُمْ مَرامٌ»(نه با شما مى‌توان انتقام خونى گرفت، و نه با كمك شما به هدفى مى‌توان رسيد).
(شرح‌های خطبه:
)
که منظور از «ثار» خونخواهی و انتقام است.
همچنین در
نامه‌ای خطاب به
معاویه می‌نویسد:
«وَ زَعَمْتَ أَنَّكَ جِئْتَ ثَائراً بِدَمِ عُثْمانَ، وَ لَقَدْ عَلِمْتَ حَيْثُ وَقَعَ دَمُ عُثْمانَ فَاطْلُبْهُ مِنْ هُنَاكَ إِنْ كُنتَ طَالباً»«خيال كردى براى انتقام خون عثمان آمده‌اى؟ در حالى كه مى‌دانى ... خون او كجا (و به دست چه كسى) ريخته شده. اگر راستى طالب خون او هستى از همان جا كه مى‌دانى طلب كن!»
(شرح‌های خطبه:
)
این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ثأر»، ص۱۸۱.
