تیه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تِيْه (به کسر تاء و سکون یاء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای
تحیر،
تکبّر و گمراهی که
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام
موعظه و
نصیحت، از این واژه استفاده نموده است.
تِيْه به معنای تحیر، تکبّر و گمراهی آمده است. همچنین در
لغت آمده است: «تاه تیها: صلف و تکبّر ذهب فی الارض متحیرا ـ ضلّ.» همچنین «تیه» به معنی
بیابانی است که
انسان در آن گم می‌شود.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه مردم فرموده است: «و تعادیتم فی کسب الاموال، لقد استهام بکم الخبیث و تاه بکم الغرور و الله المستعان علی نفسی و انفسکم؛
در کسب اموال تعدی کردید،
شیطان خبیث شما را از نور
فطرت خارج کرد و در حیرت انداخت و
غرور شما را
گمراه نمود.»
امام (علیه‌السلام) در مقام نصیحت و
ملامت فرموده‌اند: «لکنکم تهتم متاه بنی اسرائیل و لعمری لیضعفنّ لکم التیه من بعدی اضعافا؛
اما شما گمراه شدید مانند گمراه شدن
بنی اسرائیل به جان خودم قسم بعد از این گمراهی چند برابر خواهد شد.»
«متاه»:
مصدر میمی است یعنی: «تائه»: گمراه.
«تائهون»: گمراهان.
امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر می‌فرمایند: «فهم فیها تائهون، حائرون، جاهلون، مفتونون، فی خیر دار و شرّ جبران؛
آن‌ها در آن
فتنه‌ها گمراهند و حیران، نادانانند و فریفته شدگان، در بهترین خانه و بدترین همسایه‌ها.»
این واژه ۲۰ بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تیه»، ص۱۷۹.
