• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تکوین و تشریع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تکوین یعنی به وجود آوردن در خارج از ذهن و تشریع هم یعنی قانون‌گذاری که باهم وجه اشتراک و افتراق‌هایی هم دارند.


«تشریع» کلمه‌ای است عربی، این کلمه از ریشه «شرع» به معنای نوشیدن آب با دهان آمده است. از این ریشه مشتقات متعددی منشعب می‌شود از جمله «شریعت» است که به معنای «آبشخور» است؛ برخی می‌گویند: علت این‌که احکام خدا، حلال و حرام خدا، شریعت نامیده می‌شود به‌همین جهت است؛
[۱] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۸، ص۱۷۵، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.    
یعنی دستورات الهی آبشخور حیات انسان‌اند.

«تشریع» نیز در اصل و در لغت عربی به معنای «خیلی بالا بردن» چیزی است
[۲] حمیری، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، ج۶، ص۳۴۴۶، دار الفکر المعاصر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
و در جایی که آب نهر بسیار بالا آمده باشد که حیوانات به راحتی از آن آب بخورند، به کار می‌رود و به صورت ضرب‌المثل می‌گویند: «اهون السقی التشریع»؛ راحت‌ترین آب دادن تشریع است.
[۳] زبیدی، سیدمحمدمرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۱، ص۲۴۱، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.    
این کلمه امروزه به معنای قانون‌گذاری است و بیشتر در مورد قانون‌گذاری در حوزه دین به کار می‌رود.

«تکوین» نیز واژه‌ای است عربی و مقصود از آن «خلقت» و «ایجاد» در خارج از ذهن است. «کَوَّنَهُ تَکْویناً: اَحْدَثَهُ.» «و قیلَ: التّکْوِینُ ایجادُ شی‌ءٍ مَسْبُوقٍ بمادَّةٍ. و کَوَّنَ اللّهُ الاَشْیَاءَ تَکْویناً: اَوْجَدَها، اَی اَخْرجَها مِنَ العَدَمِ الی الوُجودِ».
[۴] واسطی، زبیدی، حنفی، محب‌الدین، سید محمد مرتضی حسینی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۸، ص۴۸۷.    


شباهت این دو کلمه در این است که در هر دو مفهوم ایجاد و ابداع وجود دارد. اما فرقشان در این است که یکی (تشریع) ایجاد در عالم ذهن، اعتبار و قراردادهای اجتماعی است؛ اما دیگری (تکوین) ایجاد در عالم خارج از ذهن و واقع است.

۱. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۸، ص۱۷۵، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.    
۲. ↑ حمیری، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، ج۶، ص۳۴۴۶، دار الفکر المعاصر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
۳. ↑ زبیدی، سیدمحمدمرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۱، ص۲۴۱، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.    
۴. ↑ واسطی، زبیدی، حنفی، محب‌الدین، سید محمد مرتضی حسینی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۸، ص۴۸۷.    


سایت اسلام کوئیست، برگرفته از مقاله «تکوین و تشریع»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۴/۲۹.    




جعبه ابزار