تکمیل مشارق الشموس فی شرح الدروس (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تکمیل
مشارق الشموس فی شرح الدروس تالیف آقا
رضی الدین محمد بن محقق آقا
حسین بن جمال الدین خوانساری (م حدود ۱۱۲۵ ق) است.
این کتاب
شرح مزجی قسمت
صوم و
اعتکاف از کتاب
الدروس الشرعیة شهید اول است. از آنجایی که
محقق خوانساری (م ۱۰۹۹ ق) موفق به تکمیل شرحش بر کتاب
الدروس نشده و فقط قسمت
طهارت آن را
شرح نموده است مؤلف به تکمیل آن پرداخته است و چون مسائل صوم و اعتکاف را بیشتر مورد نیاز می‌دانسته است به تالیف این کتاب گرانقدر پرداخته است.
وی در مورد علت
شرح این قسمت از کتاب
الدروس می‌نویسد: قد وفقت بمنه و طوله لاتمام هذا المجلد المشتمل علی مسائل الصوم و الاعتکاف
فی زمان اهله عن ذکر ما یلهیهم بالصمت صاموا و
فی زوایا الطاعات علی فرش الامن و الامان اعتکفوا و ناموا عمرت
المدارس بدروس المسائل الشرعیة و زینت المحافل بذکری العلوم الدینیة.
سبک نگارش آن
فقه استدلالی است و مؤلف به پیروی از پدر بزرگوارش محقق خوانساری با
استقراء تام نظریات فقهای عظام، به بررسی و تحلیل نظریات آنان پرداخته و سعی نموده به دقیق‌ترین وجه مطالب کتاب
الدروس را توضیح داده و حقیقت و روح نظریات شهید اول را بیان نماید.
وی در صفحۀ ۳۳۹ کتاب در معرفی جایگاه والای کتاب
مشارق الشموس و پیروی از سبک پدر بزرگوارش می‌نویسد:
و اقتدی
فی شرح هذا الکتاب (
الدروس) بسنته السنیة علما منی بان ما
اشرحه و ان بلغ
فی تنقیحه العلی
فی جنب ذاک
الشرح الاسنی الذی هو علی ما رآه مطالع نجوم الدلالة و الهدایة و هو کما سماه
مشارق شموس الدرایة و الروایة الا کضوء نجم السهی
فی معرض
الشمس و الضحی.
فقهای عظام همچون کتاب
مشارق الشموس به این کتاب نیز توجه داشته و در کتب فقهی به آن استناد شده است.
علاوه بر این کتاب، مؤلف دارای حاشیه‌ای بر
مشارق الشموس نیز بوده است که در
الذریعة به آن اشاره شده است.
در الذریعة
و پایان کتاب، تاریخ پایان آن
محرم الحرام سال ۱۱۱۲ ق ذکر شده است.
در صفحۀ ۱۳۷ کتاب مقدمه‌ای بر فقه شیعه
به نسخه‌هایی از
کتابخانه فیضیه و دانشکدۀ ادبیات در
مشهد اشاره شده است.
در الذریعة
، به چاپ آن با کتاب
مشارق الشموس اشاره شده است.
در مرآة الکتب تبریزی صفحۀ ۳۰۶، به چاپ‌های سنگی آن همراه با
المشارق در سال‌های ۱۳۰۵ و ۱۳۱۱ اشاره شده است. و همین طور در
مقدمه‌ای بر فقه شیعه صفحۀ ۲۵۴ به چاپ آن در سال ۱۳۱۱ اشاره شده است.
کتاب موجود در سال ۱۳۱۱ توسط مؤسسۀ
آل البیت -علیهم‌السّلام - تجدید چاپ شده است و نویسندۀ آن حاج
میرزا عبدالله تهرانی است که تاریخ نگارش آن را ۱۳۱۰ ذکر نموده است.
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
