تَکْتُموا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَکْتُموا:(تَكْتُمواْ الْحَقَّ وَ أَنتُمْ تَعْلَمونَ) «تَکْتُموا» از مادّۀ «
کتم» به معنى پنهان داشتن
حق كه شايستۀ آشكار كردن است.
به موردی از کاربرد «تَکْتُموا» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لا تَلْبِسواْ الْحَقَّ بِالْباطِلِ وَ تَكْتُمواْ الْحَقَّ وَ أَنتُمْ تَعْلَمونَ) «و حق را با
باطل نياميزيد؛ و
حقیقت را با اين‌كه از آن آگاهيد، كتمان نكنيد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
خدای سبحان در اين آيات
عتاب ملت يهود را آغاز كرده، و اين عتاب در طى صد و چند آيه ادامه دارد، و در آن نعمت‌هايى را كه خدا بر
یهود افاضه فرمود، و كرامت‌هايى را كه نسبت بانان مبذول داشت، و عكس العملى كه يهود بصورت كفران و
عصیان و عهدشكنى و
تمرد و
لجاجت از خود نشان داد، بر مى‌شمارد، و با
اشاره به دوازده
قصه از قصص آنان تذكرشان ميدهد، قصه نجاتشان از
شر آل فرعون، شكافته شدن
دریا، و
غرق شدن فرعونيان، و قصه ميعاد در
طور، و قصه گوساله‌پرستى آنان، بعد از رفتن
موسی بميقات، و قصه مامور شدنشان بكشتن يک‌ديگر، و داستان تقاضاشان از موسى كه خدا را بما نشان بده تا علنى و آشكارا او را ببينيم، و به كيفر همين پيشنهادشان، دچار صاعقه شدند، و دوباره زنده گشتند، تا آخر داستان‌هايى كه در اين آيات بدان اشاره شده، و سر تا سر آن پر است از عنايات ربانى، و الطاف الهى.
و نيز بيادشان مى‌آورد: آن ميثاق‌ها كه از ايشان گرفت، و ايشان آن‌ها را
نقض كرده، و پشت سر انداختند، و باز گناهانى را كه مرتكب شدند، و جرائمى را كه
کسب كردند، و آثارى كه در دل‌هاشان پيدا شد، با اين‌كه كتابشان از آن‌ها
نهی كرده بود، و عقولشان نيز بر خلاف آن
حکم مى‌كرد، بيادشان مى‌اندازد، و يادآوريشان مى‌كند: كه بخاطر آن مخالفت‌ها چگونه دل‌هاشان دچار
قساوت، و نفوسشان در معرض شقاوت قرار گرفت، و چگونه مساعيشان بى نتيجه شد.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
خداوند به دنبال پيمانى كه از يهود گرفته بود به چند بخش از دستوراتى كه به آن‌ها داده شده،
اشاره مى‌كند و مى‌فرمايد:
«حق را با باطل نياميزيد و حقيقت را با اين‌كه مى‌دانيد كتمان نكنيد»؛ زيرا هم كتمان حق،
جرم و
گناه است و هم‌آميختن حق و باطل كه هردو از نظر نتيجه، يكسان مى‌باشند، حق را بگوييد هرچند به زيان شما باشد و باطل را با آن نياميزيد هرچند منافع زودگذرتان به خطر بيفتد.
در آيۀ ۲۸۳
سوره بقره در مورد كتمان شهادت مى‌خوانيم:
(وَ لا تَكْتُموا اَلشَّهادَةَ وَ مَنْ يَكْتُمْها فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ) «و
شهادت را كتمان نكنيد و هركس آن را كتمان كند قلبش گناهكار است.»
اصولا افرادى كه از حقوق ديگران اطلاع دارند موظفند به هنگام دعوت به شهادت، كتمان شهادت نكنند، زيرا كتمان شهادت خود از گناهان بزرگ محسوب مى‌شود.
البته روشن است كه اداى شهادت در صورتى بر ما واجب مى‌شود كه ديگران با شهادت خود حق را اثبات نكنند وگرنه در اين صورت از گردن بقيه ساقط خواهد شد و به اصطلاح اداى شهادت
واجب کفایی است.
از آن‌جا كه كتمان شهادت و امتناع از اظهار آن، به وسيلۀ
دل و
قلب انجام مى‌گيرد براى تأكيد بيشتر نسبت گناه را به قلب داده، مى‌فرمايد: قلب او گناهكار است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر
لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تکتموا»، ج۴، ص ۳۴.
