تَغَیُّظ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَغَیُّظ:(سَمِعوا لَها تَغَيُّظًا وَ زَفيرًا) «تَغَیُّظ» (به فتح تاء و غین و ضم و تشدید یاء) از مادّه
«غَيْظ» به معنای اظهار خشم شديد است.
اين آيه تعبيرات متعدد گويايى است كه از شدت
عذاب الهى
خبر مى‌دهد:
• نمى‌گويد آن‌ها آتش
دوزخ را از دور مى‌بينند، بلكه مى‌گويد آتش آن‌ها را مى‌بيند، گويى چشم و گوش دارد، چشم بر راه دوخته و
انتظار اين گنه‌كاران را مى‌كشد!
• نياز به اين ندارد كه آن‌ها نزديک آن شوند تا به هيجان درآيد، بلكه از فاصله دور- كه طبق بعضى از روايات يک
سال راه است- از خشم فرياد مى‌زند.
• از اين آتش سوزان توصيف به «
تغیظ» شده است، و آن عبارت از حالتى است كه
انسان خشم خود را با نعره و فرياد آشكار مى‌سازد.
به موردی از کاربرد «
تَغَیُّظ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِذا رَأَتْهُم مِّن مَّكانٍ بَعيدٍ سَمِعوا لَها تَغَيُّظًا وَ زَفيرًا) «هنگامى كه اين آتش آنان را از مكانى دور ببيند، صداى خشم آلودش را كه با نفس زدن شديد همراه است مى‌شنوند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(إِذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعيدٍ سَمِعوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفيراً) در
مفردات مى‌گويد
کلمه غیظ به معناى خشم شديد است، تا آن‌جا كه مى‌گويد: و
تغيظا به معناى اظهار غيظ است، كه گاهى با سروصدا هم توأم است، هم چنان كه در
قرآن فرموده:
(سَمِعوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفيراً) و نيز درباره كلمه زفير گفته به معناى تردد و آمد و شد
نفس است، كه با فرو رفتن آن دنده‌هاى سينه بالا مى‌آيد (و با بر آمدنش فرو مى‌نشيند). و اين آيه حال آتش دوزخ را نسبت به آنان وقتى كه در روز
جزا با آن مواجه مى‌شوند چنين تمثل مى‌كند، كه همانند
شیر در هنگام ديدن شكار خود فرياد مخصوص خود را در مى‌آورد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تغیظ»، ج۳، ص ۳۹۳.
