تَثْریب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَثْریب: (لا تَثْریبَ عَلَیْکُمُ)«تَثْریب» در اصل از مادّه
«ثرب» (بر وزن سرو) به پوسته نازکی از پیه می‌گویند که روی
معده و روده‌ها را می‌پوشاند و
«تثریب» به معنای کنار زدن آن است، سپس به معنای سرزنش و توبیخ و ملامت آمده،
گویی با این کار پرده
گناه از چهره طرف کنار زده می‌شود.
(قَالَ لاَ تَثْرَيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ يَغْفِرُ اللّهُ لَكُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ) (
یوسف گفت: «امروز ملامت و توبيخى بر شما نيست؛
خداوند شما را مى‌آمرزد؛ و او مهربانترين مهربانان است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه تثریب به معنای
توبیخ و مبالغه در ملامت و شمردن یک یک گناهان است، او اگر ملامت نکردن را مقید به امروز کرده و فرموده امروز تثریبی بر شما نیست، (من گناهانتان را نمی‌شمارم که چه کردید) برای این بوده که عظمت گذشت و اغماض خود را از انتقام برساند زیرا در چنین موقعیتی که او عزیز مصر است و
مقام نبوت و
حکمت و علم به احادیث به او داده شده و برادر مادریش هم همراه است، و برادران در کمال ذلت در برابرش ایستاده به خطاکاری خود اعتراف می‌کنند و اقرار می‌نمایند که خداوند علی‌رغم گفتار ایشان در ایام کودکی یوسف که گفته بودند: چرا یوسف و برادرش نزد پدر ما از ما محبوب‌ترند با اینکه ما گروهی توانا هستیم و قطعا پدر ما در گمراهی آشکارست او را بر آنان برتری داده.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تَثْریب»، ص۱۲۰.
