• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَبْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: تَبْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: تَبْر (مفردات‌قرآن)، تَتْبیر (لغات‌قرآن).


تَبْر (به فتح تاء و سکون باء) از مفردات نهج البلاغه، به معنای هلاکت است.
حضرت علی (علیه‌السلام) از این واژه در خصوص برنامه‌ریزی در جنگ، استفاده نموده است.
این واژه یک‌بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


تَبْر به معنای هلاکت آمده است.
[۱] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۶۲.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی،ج۳، ص۲۳۲.    

چنان‌که گفته می‌شود: «تَبَرَ تَبراََ: هَلَکَ.»
[۳] فیومی، أبو العباس، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ج۱، ص۷۲.    

این واژه از باب تفعیل به معنی هلاک کردن می‌آید.

موردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - مُتَبَّرٌ - نامه ۶۱ (خطاب به کمیل)

امام (صلوات‌الله‌علیه) به کمیل بن زیاد می‌نویسد:
«فَإِنَّ تَضْييعَ الْمَرْءِ ما وُلِّيَ، وَ تَكَلُّفَهُ ما كُفِيَ، لَعَجْزٌ حاضِرٌ، وَ رَأْيٌ مُتَبَّرٌ.»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۳۹، نامه ۶۱.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۲۹، نامه ۶۱.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۰، نامه ۶۱.    

«ضایع کردن مرد مورد ولایت و خود را و زحمت‌ انداختن خود در آن‌چه کفایت شده ناتوانی حاضر و رای شکسته و هلاک شده می‌باشد.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۵.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۴.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۲۴.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۵۳.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۴۹.    
)
«متبّر»: اسم مفعول از باب تفعیل است.


این واژه یک‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.

۱. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۶۲.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی،ج۳، ص۲۳۲.    
۳. ↑ فیومی، أبو العباس، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ج۱، ص۷۲.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۳۹، نامه ۶۱.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۲۹، نامه ۶۱.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۰، نامه ۶۱.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۵.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۳.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۴.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۲۴.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۵۳.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۴۹.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تبر»، ص۱۷۰.    


رده‌های این صفحه : آداب جنگ | مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 61 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
جعبه ابزار