تَبَوَّؤُا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَبَوَّؤُا: (وَالَّذینَ تَبَوَّؤُ الدَّارَ)«تَبَوَّؤُا» از مادّه
«بواء» (بر وزن دواء) در اصل، به معنای
مساوات اجزاء یک مکان و مسطح بودن آن است، و به تعبیر دیگر صاف و مرتب کردن یک مکان را
«بواء» می‌گویند،
این تعبیر کنایه لطیفی است از این معنا که جمعیت
انصار مدینه، قبل از آن که
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و
مهاجران وارد این شهر شوند، زمینه‌های هجرت را فراهم کردند، و همان گونه که تاریخ می‌گوید، آنها دو بار در
«عقبه» (گردنه‌ای نزدیک
مکّه) مخفیانه با پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)
بیعت کردند، و به صورت مبلغانی به سوی
«مدینه» بازگشتند، و حتی یکی از مسلمانان
«مکّه» را به نام
«مصعب بن عمیر» به عنوان مبلّغ همراه خود به
«مدینه» بردند تا افکار عمومی را برای
هجرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آماده سازند. بنابراین، نه تنها خانه‌های ظاهری را آمادّه پذیرایی مهاجران کردند، که خانه دل و جان و محیط شهر خود را تا آنجا که می‌توانستند آماده ساختند.
(وَالَّذِينَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِن قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) (و برای نیازمندان از کسانی است که در این سرا
[سرزمین مدینه
] و در سرای ایمان پیش از مهاجران مسکن گزیدند و کسانی را که به سویشان
هجرت کنند دوست می‌دارند، و در دل خود نیازی به آنچه به مهاجران داده شده احساس نمی‌کنند وآنها را بر خود مقدم می‌دارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند؛ و کسانی که از بخل و حرص نفس خویش باز داشته شده‌اند رستگارانند. )
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: بعضی از
مفسرین گفته‌اند: این آیه مطلبی جدید را بیان می‌کند، می‌خواهد انصار را که از
فی‌ء سهم نخواستند مدح فرماید، تا دلگرم شوند. و جمله
(الَّذِینَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ) مبتداء است، و خبر آن جمله یحبون می‌باشد، و منظور از این کسان همان انصارند، و مراد از تبوی دار تعمیر خانه گلی نیست، بلکه کنایه است از تعمیر بنای مجتمع دینی، به طوری که همه صاحبان
ایمان در آن مجتمع گرد آیند. و کلمه ایمان عطف است بر کلمه الدار. و منظور از تبوی ایمان و تعمیر آن، رفع نواقص ایمان از حیث عمل است، چون ایمان دعوت به سوی
عمل صالح می‌کند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تَبَوَّؤُا»، ص۱۱۸.
