در اختیاری یا توقیفی بودن قرائات، اختلاف شده. زرکشی نقل میکند که عدهای همچون زمخشری آن را اختیاریو بسته به اختیار فصحاء واجتهادبلغاء دانستهاند. بر همین اساس، بر مواردی از قرائت قاریانی مثل حمزهوابوعمرو ایراد گرفتهاند، و عدهای دیگر، با پذیرش مبنا، به دفع ایرادات و توجیه صحتو مطابقت موارد مذکور با قواعد بلاغتوفصاحت دست زدهاند.
مخالفان اختیاری بودن قرائات، این مجادلات را از اساس باطل دانستهاند با این استدلال که قرائت، سنت حکایت شده از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلّم بوده، و قرائت به غیر آنچه روایت شده جایز نیست.