توتم‌پرستی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پیشینه عقیدتی
یونیان ریشه در مذاهب بدوی و توتم‌پرستی بود. و در دین عمومی یونان آثار و بقایای آئین توتم وجود داشت از جمله؛ گیاه مقدس در آن دیده می‌شد.
آثار به دست آمده از ادوار کهن
یونان باستان حکایت از روحیه مذهبی مردم این سامان دارد. پیشینه عقیدتی یونیان ریشه در مذاهب بدوی دارد در دین عمومی یونان آثار و بقایای آئین توتم وجود داشت و گیاه مقدس در آن دیده می‌شد. نوعی درخت بلوط جنبه تقدس داشت و به عنوان هاتف و غیب‌گو به کار می‌رفت. حیوانات مقدس مانند گاوز مینوتور یعنی غیب‌گو، از جانب
خدا در کریت قرار داشت. در افسانه‌های
یونان هر یک از حیوانات مقدس غالبا جهت
قربانی برای خدایان بکار می‌رفت. مانند
سوسمار که قربانی
معبد آپولون سوروکتون بود.
مرگ برخی از حیوانات با خدایان همراه بود؛ عقاب با زئوس بود و
جغد در کنار آتته قرار داشت. تغییر شکل خدایان به شکل حیوانات غالبا در تاریخ
دین به تکرار آمده است. زئوس به شکل قو درامد تا لدا را که در
جهان تخم می‌گذارد فریب دهد.
قو مربوط به توتمی است که سپس در مقام خدائی شناخته شد و به عنوان
پدر برای فرزندان انسان بکار رفت. قربانی حیوان مقدس یکی از مراسم بشمار می‌رفت در آتن قربانی سالیانه گاو ملکوتی تحت تشریفاتی به نام بوفونیا
انجام می‌شد. در آتن دختران جوان لباس پوست خرس در بر می‌کردند و نام
حیوان را بر خود نهاده و به رقص مشغول می‌گشتند. اقوام اژه و آکئوس از نظر اصول به یک نیروی الهی بدون شخصیت عقیده داشتند که با مانای بدوی قابل تطبیق است. این نیرو بطور خصوصی در بعضی از سنگ‌های مقدس که گمان داشتند از
آسمان افتاده است بر قرار بود. زنان روحانی جهت تازه وارد در دین تشریفاتی
انجام می‌دادند تا او را از
گناه رهائی بخشیده و در دین نیروی مانا داخل نمایند. مردم یونان به ارواح بسیاری عقیده داشتند که در طبیعت ساکن بودند و می‌توانستند به صورت انسان یا حیوان در آیند. ممکن بود روحی که در چشمه قرار داشت به صورت
اسب نمایان گردد. ارواح مردگان به شکل مار و پرندگان، مخصوصا پروانه ظاهر می‌شد، در زبان یونانی کلمه پروانه و
روح یک معنی دارد.
جان‌پرستی در یونان اثرات عادی و جادوئی داشت:
۱. حقیقت معادل تصویر بود. تصویر یک خدا نقش
قدرت او را داشت.
۲. برای خواب‌دیدن ارزش فراوان در نظر داشتند.
۳. عمل جادوئی، یعنی زخم‌زدن به تصویر و
مجسمه به
نیت دیگری وجود داشت.
۴. نیروی کلمات؛ زئوس برای
انجام دادن سخن می‌گفت: در نتیجه همین گفتن، هر کاری می‌خواست
انجام می‌گردید.
۵. نیروی
نفرین و
لعنت در آرگوس رواج بسزا داشت.
۶. قدرت سوگند؛ هومر می‌نویسد: کسی که
سوگند خود را
نقض نماید مغزش مایع گشته در
زمین جاری می‌گردد.
• ویل دورانت، تاریخ تمدن، جلد دوم، یونان باستان،
تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۵۹.
• پایگاه اطلاع رسانی کانون ایرانی پژوهشگران فلسفه و حکمت، بخش فلسفه یونانیان.
• همایون مهمنش، سایت باشگاه‌اندیشه، مقاله خدایان یونان.
• عبدالله مبلغی
آبادانی، تاریخ ادیان و مذاهب جهان، بخش ادیان و مذاهب یونان باستان، ج۱.
• حسین توفیقی، آشنایی با ادیان بزرگ، بخش ادیان ملل گذشته، یونان.
یونان سایت طهور، برگرفته از مقاله «خداشناسی در فرهنگ یونان باستان (مهمترین خدایان)»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۹/۲۵.
