توبه متخلفان غزوه تبوک (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به توبه متخلفان
غزوه تبوک اشاره شده است.
اعتراف و
توبه برخى از متخلّفان غزوه تبوک، از زشتى عمل خويش:
«وَآخَرُونَ اعْتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُواْ عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ؛
و گروهى ديگر مؤمنانى هستند كه به گناهان خود اعتراف كرده‌اند؛ و كار خوب و بد را به هم آميخته‌اند؛ اميد مى‌رود كه خداوند توبه آنها را بپذيرد؛ به يقين، خداوند آمرزنده و مهربان است.»
دستور خداوند به اخذ
صدقه از
تائبان متخلّف از جنگ تبوک و دعاى
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله براى آنان، نشانه قبولى توبه آنان:
«وَآخَرُونَ اعْتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمْ ... •خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ
صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاَتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ • أَلَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَأْخُذُ
الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ؛
و گروهى ديگر مؤمنانى هستند كه به گناهان خود اعتراف كرده‌اند؛ ... از اموال آنها
صدقه‌اى بعنوان زكات بگير، تا بوسيله آن، آنها را پاك سازى و پرورش دهى؛ و به هنگام گرفتن زكات، به آنها دعا كن؛ كه دعاى تو، مايه آرامش آنهاست؛ و خداوند شنواو داناست. آيا نمى‌دانستند كه فقط خداوند توبه را از بندگانش مى‌پذيرد، و
صدقات را مى‌گيرد، و خداوند توبه‌پذير و مهربان است؟!»
برداشت مزبور بر این اساس است که مرجع ضمیر «بها» «
صدقه» باشد، در این صورت معنای آیه چنین می‌شود: از اموال آنها
صدقه‌ای بگیر تا به وسیله این
صدقه پاک و پاکیزه شان سازی.
پذيرش توبه سه
مسلمان متخلّف جنگ تبوک، از ناحيه خداوند:
«وَعَلَى الثَّلاَثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُواْ حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنفُسُهُمْ وَظَنُّواْ أَن لاَّ مَلْجَأَ مِنَ اللّهِ إِلاَّ إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُواْ إِنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ؛
و همچنين آن سه نفر كه از شركت در جنگ تبوك تخلّف جستند، و
مسلمانان با آنان قطع رابطه نمودند، تا آن جا كه زمين با همه وسعتش بر آنها تنگ شد؛ حتّى در وجود خويش، جايى براى خود نمى‌يافتند؛ و دانستند پناهگاهى در برابر عذاب خدا جز رفتن به سوى او نيست؛ سپس خدا رحمتش را شامل حال آنها نمود، و به آنان توفيق داد تا توبه كنند؛ زيرا خداوند بسيار توبه‌پذير و مهربان است.»
سرنوشت مبهم گروهى از متخلّفان غزوه تبوک، به علّت پذيرش و عدم پذيرش توبه آنان:
«وَآخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللّهِ إِمَّا يُعَذِّبُهُمْ وَإِمَّا يَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ؛
و گروهى ديگر، به فرمان خدا واگذار شده‌اند (و كارشان با خداست)؛ يا آنها را مجازات مى‌كند، و يا توبه آنان را مى‌پذيرد، (هر طور كه شايسته باشند)؛ و خداوند دانا و حكيم است.»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۳۸۷، برگرفته از مقاله «توبه متخلفان غزوه تبوک»
