• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَهْلُکَه (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تَهْلُکَة (به فتح تاء و سکون‌هاء و ضم لام و فتح کاف) از واژگان قرآن کریم به معنای هلاک است.
مشتقات تَهْلُکَة که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
التَّهْلُکَةِ (به فتح تاء، سکون هاء و ضم لام) به معنای هلاکت؛
أَتُهلِكُنا (به فتح همزه، ضم تاء و کسر لام) به معنای هلاک مى‌كردى؛
أَهلَكتَهُم (به فتح همزه و سکون لام) به معنای هلاک شدند است.


تَهْلُکَة بر وزن تفعلُه؛ به معنای هلاک است.
به قولی مصدر است به معنی‌ هلاک و به قولی هر چیزی است که عاقبتش هلاکت باشد. در کلام عرب مصدری بر وزن تفعله (مضموم اللام) نیست مگر این مصدر.
در صحاح نقل کرده تهلکه از نوادر مصدرها و بر غیر قیاس است.


به مواردی از تَهْلُکَة که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - التَّهْلُکَةِ (آیه ۱۹۵ سوره بقره)

(وَ اَنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا تُلْقُوا بِاَیْدِیکُمْ اِلَی‌ التَّهْلُکَةِ وَ اَحْسِنُوا اِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ‌)
«در راه خدا مال خرج کنید و خودتان را به هلاکت نیاندازید و نیکی کنید که خدا نیکوکاران را دوست می‌دارد.»
ظاهر آیه آن است که عدم انفاق در راه خدا القاء نفس در تهلکه است ولی قطع نظر از آن جمله‌ (لا تُلْقُوا بِاَیْدِیکُمْ اِلَی‌ التَّهْلُکَةِ)
(و با ترک انفاق، خود را به دست خود، به هلاكت نيفكنيد.) یک قاعده کلّی است.


۲.۲ - أَهلَكتَهُم (آیه ۱۵۵ سوره اعراف)

(قالَ رَبِّ لَو شِئتَ أَهلَكتَهُم مِن قَبلُ وَ إِيّايَ أَتُهلِكُنا)
( و هنگامى كه زمین لرزه آن‌ها را فرا گرفت و هلاک شدند)، گفت: «پروردگارا! اگر مى‌خواستى، آن‌ها و مرا پيش از اين هلاک مى‌كردى.)


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۱۵۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۴۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۲۹۹.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۳۴.    
۵. جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، ج۴، ص۱۶۱۶.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۱۹۵.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۹۳.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۶۴.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۳۸.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۱۶.    
۱۱. بقره/سوره۲، آیه۱۹۵.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰.    
۱۳. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۵.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۹.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۳۵۴.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۲۷۲.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۷۲.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۴۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «تهلکه»، ج۷، ص۱۵۹.    






جعبه ابزار