• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تنبیه (منطق)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تنبیه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و از اقسام لفظ مرکب تام انشائی است.


تنبیه، از اقسام لفظ مرکب تام انشائی؛ لفظی است که مقصود گوینده را بیان می‌کند و هیچ دلالت ذاتی بر طلب نمی‌کند، بلکه برای آشکار ساختن و اعلام چیزی است که در ضمیر شخص وجود دارد. اقسام تنبیه عبارت‌اند از: تمنی، ترجی، تعجب، قسم، ندا، استفهام، الفاظ عقود، ایقاعات، افعال مدح، افعال ذم، استعلام و تعظیم.
[۱] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۴.
[۲] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۳۸.    
علت اینکه این قسم از لفظ مرکب تام انشائی را تنبیه خوانده‌اند این است که امور نهفته در باطن گوینده را آشکار می‌سازد. کاربرد این الفاظ در شعر و خطابه است.
[۳] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۴۲-۴۴.
[۴] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۲۵.
[۵] تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۱۴۳۳.


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم.
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.

۱. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۴.
۲. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۳۸.    
۳. ↑ قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۴۲-۴۴.
۴. ↑ شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۲۵.
۵. ↑ تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۱۴۳۳.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تنبیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۱.    




جعبه ابزار