تقسیمات قرآنی و سور مکی و مدنی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«
تقسیمات قرآنی و سور مکی و مدنی»
نوشتاری است از
حمید رضا مستفید و
کریم دولتی که در آن به دو موضوع از مباحث
علوم قرآنی پرداخته شده است.
در بخش اول این کتاب موضوع «
تقسیمات قرآن» مورد بررسی قرار گرفته که مباحثی همچون انواع
تقسیمات (
جزء،
حزب،
ورد،
ثمن،
رکوع و...) معانی آنها، پیشینه پیدایش
تقسیمات و
تقسیم بندی‌های رایج در مصاحف امروزی را در بر گرفته است. درباره پیشینه پیدایش این
تقسیمات به روایات
شیعه و
اهل سنت و نیز شواهد تاریخی استناد شده است. انواع
تقسیمات از قبیل
تقسیم بندی به جزء و حزب در زمان
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ،
تقسیم بندی در زمان حجاج،
تقسیم بندی هفت تایی قتاده و... مورد بررسی قرار گرفته و
تقسیم بندی مصاحف رایج ضمن جداولی با یکدیگر مقایسه شده است. در پایان این بخش پیشنهاد ایجاد تغییراتی در
تقسیم بندی‌های رایج و متداول ارائه شده است. در بخش دوم بررسی دقیقی درباره مکی و مدنی بودن سور
قرآن صورت گرفته است. در این بخش ضمن بیان اهمیت و ضرورت شناخت
سور مکی و
مدنی که می‌تواند بر بسیاری از مسائل مورد اختلاف و ادعا مهر تایید یا رد بزند (بویژه
مسائل کلامی به ویژه اثبات و یا نفی آیات مرتبط با امامت و فضایل اهل بیت علیهم السلام، و نیز تشخیص مراحل دعوت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و نیز آگاهی دقیق از تاریخ وقایع و حوادث) تعاریف متعددی از سور مکی و مدنی بر حسب
تقسیم بندی زمانی، مکانی و یا بر اساس مخاطب ارائه شده و ملاک اطلاق صفت مکی یا مدنی به سور و نیز راه شناخت سور مکی و بیان شده و شواهد مکی و مدنی بودن سور
قرآن از پنج منبع تفسیری (
مجمع البیان،
المیزان،
البرهان،
الاتقان و
التمهید) ارائه و در پایان پس از بررسی تمام سوره‌های
قرآن کریم در این قبیل کتب تفسیری و علوم
قرآنی، پیشنهاد تغییر در مورد مکی و مدنی بودن تعدادی از سوره‌های
قرآن کریم مطرح شده است.
کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار، بخش ذیل می‌باشد: بخش یکم: «
تقسیمات در
قرآن» این بخش دارای یک مقدمه و دو فصل می‌باشد: فصل یکم:
تقسیمات قرآنی و معانی آنها، پیشینه پیدایش
تقسیمات، سبب
تقسیم بندی و نام گذاری جزء و حزب و ورد و انواع
تقسیمات را مورد بررسی قرار داده است.
فصل دوم: مقایسه
تقسیم بندی مصحف‌های رایج، جدول
تقسیمات اجزاء و احزاب
قرآن کریم بر اساس منابع و مصاحف مشهور، نتایج و جدول
تقسیمات اجزاء و احزاب
قرآن کریم را در خود جای داده است.
بخش دوم: «سور مکی و مدنی در
قرآن» دارای یک مقدمه و دو فصل ذیل می‌باشد: فصل اول: تعاریف، ملاک اطلاق صفت مکی یا مدنی به سور و راه شناخت سور مکی و مدنی را بیان می‌کند.
فصل دوم: بررسی شواهد مکی و مدنی بودن
سور قرآن و توضیح در مورد مکی و مدنی بودن برخی سور را عهده دار شده است.
در پایان هم فهرست تفصیلی مطالب، فهرست آیات، روایات و کتابنامه اثر آمده است.
این کتاب به کوشش آقایان دکتر حمید رضا مستفید و کریم دولتی فراهم آمده و با همکاری مرکز طبع و نشر
قرآن جمهوری اسلامی
ایران که به منظور انجام تحقیقات در زمینه موضوعات مربوط به کتابت
قرآن کریم و تهیه مصحف جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۷۴ تاسیس شده است، در قطع وزیری با جلد شومیز در ۱۱۵ صفحه نخستین بار در سال ۱۳۸۴ شمسی توسط سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چاپ رسیده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
