تفسیر بحر مواج
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بحر موّاج،
تفسیر فارسی
قرآن، نوشته
قاضی شهاب الدین دولت آبادی (متوفی ۸۴۹) است.
وی از شاگردان محمد بن احمد خواجگی و در زمان
حکومت ابراهیم شاه شرقی (۸۰۳ ـ ۸۴۴)،
قاضی القضات جونپورِ
هند بود.
به گفته برخی، فتاوی ابراهیم شاهی هم از تألیفات اوست.
بحر مواج مشتمل بر سه جلد و دارای زبان و بیان خاصی است. دولت آبادی در این تفسیر وارد بحثهای لغوی و نحوی شده و به مسائل فقهی نیز توجه کرده است.
در این تفسیر از
تفسیر زاهدی،
مدارک التنزیل،
کشّاف،
تفسیر کبیر و
تفسیر ابولیث سمرقندی استفاده شده است.
بحر مواج در ۱۲۹۷ در لکهنو چاپ و منتشر شده، ولی اکنون نایاب است.
نسخه‌های خطی آن در کتابخانه‌های مولانا آزاد علیگره، ایندیا آفیس (دیوان هند)، انجمن آسیایی بنگال، آصفیه حیدرآباد و کتابخانه خدابخش در پتنه موجود است.
(۱) میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، مآثرالکرام، آگره ۱۳۲۸/ ۱۹۱۰، ج ۱، ص ۱۸۸ - ۱۸۹.
(۲) فقیر محمد جیلمی، حدایق الحنفیه، لکهنو ۱۳۲۴/۱۹۰۶، ص ۳۱۹.
(۳) غلام سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، لکهنو ۱۸۷۳.
(۴) سیداشرف
جهانگیر سمنانی، لطایف
اشرفی، دهلی (بی تا)، ج ۲، ص ۱۰۶.
(۵) عبدالحق بن سیف الدین عبدالحق دهلوی، اخبارالاخیار، دهلی ۱۳۳۲/۱۹۱۴، ص ۱۸۰ - ۱۸۱.
(۶) محمدقاسم بن غلامعلی فرشته، تاریخ فرشته، لکهنو (بی تا).
(۷) محمد صدیق بن حسن قنوجی، ابجد العلوم، بهوپال ۱۲۹۵، ص ۸۹۳.
(۸) اطهر مبارک پوری، دیارِ پورب مین علم اورعلما، دهلی ۱۹۷۹، ص ۱۲۱ ـ ۲۱۰.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بحر مواج»، شماره۵۸۵.
