تعلیم اسماء به آدم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بنا به
آیات قرآن،
علم اسما به
آدم علیه‌السلام تعلیم داده شد.
تعلیم همه اسما و معانی آن به آدم علیه‌السلام، از سوی
خداوند:
«
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا...؛
سپس
علم اسماء (
علم اسرار آفرینش و نام‌گذاری موجودات) را همگی به آدم آموخت. بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: اگر راست می‌گویید، اسامی اینها را به من خبر دهید!».
حکمت
تعلیم اسما به آدم علیه‌السلام عبارت است از:
تعلیم تمامی اسما به آدم علیه‌السلام، جهت اثبات برتری آدم علیه‌السّلام بر
فرشتگان:
«
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاء هَؤُلاء إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ؛
سپس
علم اسماء (
علم اسرار آفرینش و نام‌گذاری موجودات) را همگی به آدم آموخت. بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: اگر راست می‌گویید، اسامی اینها را به من خبر دهید!»
لیاقت آدم علیه‌السّلام برای فراگیری
اسمای الهی ، زمینه ایجاد شایستگی او برای
خلافت در
زمین:
«وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي
أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ •
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاء هَؤُلاء إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ؛
(به خاطر بیاور) هنگامی را که پروردگارت به فرشتگان گفت: من در روی زمین، جانشینی (نماینده‌ای) قرار خواهم داد. فرشتگان گفتند: پروردگارا! آیا کسی را در آن قرار می‌دهی که
فساد و خونریزی کند؟! (زیرا موجودات زمینی دیگر، که قبل از این آدم وجود داشتند نیز، به فساد و خونریزی آلوده شدند. اگر هدف از
آفرینش این
انسان،
عبادت است،) ما
تسبیح و
حمد تو را بجا می‌آوریم، و تو را
تقدیس می‌کنیم. پروردگار فرمود: من حقایقی را می‌دانم که شما نمی‌دانید• سپس
علم اسماء (
علم اسرار آفرینش و نام‌گذاری موجودات) را همگی به آدم آموخت. بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: اگر راست می‌گویید، اسامی اینها را به من خبر دهید!»
امام خمینی تعلیم اسماء به آدم را در آیه
(عَلَّمَ آدَمَ الاَسْمَاء کُلَّهَا) به ودیعه گذاشتن حقایق اسما در حقیقت انسان می‌داند. بر این اساس تنها تعیین انسانی است که می‌تواند مظهر تمام اسمای حق و مودّع حقایق آنها باشد، اما سایر مخلوقات و تعینات از جمله
فرشتگان هر یک مقام و مرتبه و جایگاه مشخصی در
عالم دارند و نمی‌توانند با همه مراتب
عالم متحد شوند و همه حقایق را
علماً و عیناً در خود جمع کنند و این تنها انسان است که تطور دارد و می‌تواند به همه
عوالم سیر کند و با رسیدن به مرتبه تجلی اعظم الهی، کامل‌ترین ظهور حق‌تعالی و جامع همه ظهورات مادون و همه اسما و اعیان شود.
به باور ایشان مراد از
تعلیم اسماء همان بروز و ظهور حقایق‌اندماجی در نفس انسان است، نه اینکه خداوند متعال ابتدا انسان را آفریده و سپس
اسماء را به او آموخته باشد، بلکه نحوه تحقق به نحو جامع همه حقایق بودن است؛ یعنی انسان همه حقایق را به نحو احدی جمعی و‌اندماجی در خود دارد، زیرا انسان مظهر اسم اعظم و همه مراتب
اسماء الهی است.
امام خمینی ملاک فضیلت خلافت آدم بر
ملائکه را
تعلیم آدم به
اسماء الهی می‌داند و معتقد است این
علم،
علم استدلالی و مفهومی نیست؛ بلکه
علم به حقایق الهی است.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۲۳۱، برگرفته از مقاله «تعلیم آدم علیه‌السلام». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
