تعریف تشبیهی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تعریف تشبیهی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای شناساندن یک شیء با تشبیه به شیء معروف‌تر است.

---

یکی از اقسام رسم ناقص تعریف به تشبیه است. تعریف به تشبیه عبارت است از اینکه آنچه تعریفش مقصود است به چیز دیگری تشبیه شود که برای مخاطب آشنا و شناخته شده است؛ مانند تعریف علم از طریق تشبیه به نور (العلم کالنور)، زیرا همان طور که نور ذاتاً خود آشکار، و آشکارکننده چیزهای دیگر است، علم نیز این ویژگی‌ را دارد و نیز مانند تشبیه جهل به ظلمت.
کاربرد این نوع تعریف، بیشتر در معقولات است، چون ادراک امور عقلانی محض، دشوار است، از این رو به محسوسات تشبیه می‌شوند؛ مثلاً می‌گویند: «العلم فی الصِغَر کالنقش فی الحَجَر».
برخی از منطقی‌ها این تعریف را در مقابل حد تام و حد ناقص و رسم تام و رسم ناقص، نوع پنجم شمرده‌اند، ولی چون وجه شبه، امر عارضی است و مختص یک شیء است از قبیل تعریف به خاصه می‌شود، از این رو نوعی از رسم ناقص خواهد بود.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مظفر، محمدرضا، المنطق.    

---