علت متعدی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

علّت غیر مختص به محل و مورد خاص را علت متعدی گویند.

---

علت متعدی، مقابل علت قاصر بوده و عبارت است از علتی در قیاس که اختصاص به اصل نداشته و به فرع نیز سرایت می‌نماید؛ به بیان دیگر، علتی است که به محل خاصی (موضوع) اختصاص ندارد و در موارد دیگر نیز یافت می‌شود، مثل تعلیل حرمت خمر به «اسکار» که علتی است متعدی و اختصاص به خمر ندارد و هر نوع نوشیدنی را که سبب مستی می‌شود در بر می‌گیرد.

---

در قیاس، شرط است که علت متعدی باشد. «حنفیه» معتقدند، اما دیگران تعدی را در علت، شرط ندانسته‌اند. و این بدان دلیل است که آنها به ذات علت نظر کرده و آن را به علت متعدی و قاصر تقسیم نموده‌اند، هر چند آنها نیز در حقیقت اعتقاد دارند در قیاس، به علت قاصر نمی‌توان تعلیل نمود؛ بنابراین، اختلاف، لفظی است.

---