تعارض دلیل عقلی و نقلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تعارض دلیل عقلی و نقلی، تنافی میان مدلول دلیل عقلی و دلیل نقلی را می‌گویند.

---

تعارض دلیل عقلی و نقلی از اقسام تعارض ادله و به معنای تنافی مدلول دو دلیل عقلی و نقلی است، مانند: تعارض ظاهری میان آیه قرآن که می‌فرماید: ﴿یَدُ اللهِ فَوْقَ اَیْدِیهِمْ﴾ و حکم قطعی عقل که می‌گوید: « خداوند دست ندارد». در این جا باید از ظاهر دلیل نقلی دست برداشت و گفت: منظور از دست خدا ، قدرت او است، زیرا خداوند جسم نیست تا دست داشته باشد.
و نیز مانند تعارض قیاس با خبر واحد در نزد اهل سنت.

---

در تعارض دلیل عقلی و نقلی، اگر یکی از دو دلیل قطعی باشد، همان مقدم است، و اگر هر دو ظنی باشد، قواعد باب تعارض جاری می‌شود.

---

تعارض دلیل لفظی قطعی با دلیل عقلی قطعی ممکن نیست، زیرا قول معصوم علیه‌السّلام هیچ گاه مخالف حکم قطعی عقلی نخواهد بود.

---

در تعارض دلیل لفظی غیر صریح با دلیل عقلی قطعی ، دلیل عقلی قطعی مقدم می‌شود.

---