تشبیه به بازو (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تشبیه یاری جستن از دیگران، به
بازو در
سوره کهف و قصص آمده است.
تشبیه یاری جستن از دیگران، به بازو در
آیه ۵۱
سوره کهف آمده است:
ما اشهدتهم خلق السماوات والارض ولا خلق انفسهم وما کنت متخذ المضلین عضدا « (من) آنان را نه در آفرینش آسمانها
و زمین به شهادت طلبیدم
و نه در آفرینش خودشان
و من آن نیستم که گمراهگران را همکار خود بگیرم.»
در آیه مذکور، تشبیه بلیغ به کار گرفته شده
و چون
مشبه و مشبه به در کلام ذکر شده،
استعاره نیست.
" ما ابلیس
و فرزندانش را به هنگام آفرینش آسمانها
و زمین،
و حتی به هنگام
آفرینش نوع خودشان، در صحنه حاضر نساختیم" (ما اشهدتهم خلق السماوات
و الارض
و لا خلق انفسهم).
تا از آنها در آفرینش
جهان کمک بگیریم یا از
اسرار خلقت آگاه
و مطلع شوند.
بنا بر این کسی که هیچگونه دخالتی در آفرینش جهان
و حتی نوع خود نداشته
و از اسرار
و رموز خلقت به هیچوجه آگاه نیست چگونه قابل ولایت یا پرستش است،
و اصولا او چه قدرتی دارد،
و چه نقشی میتواند داشته باشد، او موجودی است ضعیف
و ناتوان
و حتی ناآگاه از مسائل خویشتن، او چگونه میتواند دیگران را رهبری کند؟
و یا آنها را از مشکلات
و گرفتاریها رهایی بخشد؟!
و در پایان اضافه میکند: " من هرگز گمراه کنندگان را
دستیار خود انتخاب نمیکنم" (
و ما کنت متخذ المضلین عضدا).
یعنی آفرینش بر پایه راستی
و درستی
و هدایت است، موجودی که برنامه اش اضلال
و افساد است در اداره این نظام، جایی نمیتواند داشته باشد، چرا که او درست در جهت مخالف نظام آفرینش
و هستی است، او خرابکار است
و ویرانگر، نه
مصلح و تکامل آفرین.
قال سنشد عضدک باخیک ونجعل لکما سلطانا فلا یصلون
الیکما بآیاتنا انتما ومن اتبعکما الغالبون. «فرمود به زودی بازویت را به (وسیله) برادرت نیرومند خواهیم کرد
و برای شما هر دو تسلطی قرار خواهیم داد که با (وجود) آیات ما به شما دست نخواهند یافت شما
و هر که شما را پیروی کند چیره خواهید بود.»
از آنجا که این ماموریت بسیار بزرگ
و سنگین بود
و موسی میخواست هرگز با
شکست مواجه نشود این تقاضا را از
خداوند بزرگ کرد.
خداوند نیز
دعوت او را اجابت کرد،
و به او اطمینان کافی داد
و فرمود:
" ما بازوان تو را به وسیله برادرت (
هارون) محکم میکنیم" (قال سنشد عضدک باخیک).
"
و برای شما در تمام مراحل سلطه
و برتری قرار میدهیم" (
و نجعل لکما سلطانا).
کاملا مطمئن باشید، " آنها هرگز به شما دست پیدا نمیکنند،
و به
برکت آیات به شما دست نمییابند
و بر شما پیروز نمیشوند" (فلا یصلون
الیکما بآیاتنا).
بلکه" شما
و پیروانتان غالب
و پیروزید" (انتما
و من اتبعکما الغالبون).
چه
نوید بزرگی؟
و چه
بشارت عظیمی؟
نوید و بشارتی که
قلب موسی را گرم
و عزم او را جزم
و اراده او را محکم
و آهنین ساخت که اثرات روشن آن را در فرازهای آینده از این داستان خواهیم دید (در زمینه این مباحث در جلد سیزدهم
تفسیر نمونه، در
سوره طه،
و در جلد ششم در
تفسیر سوره اعراف،
و در جلد پانزدهم، در تفسیر
سوره شعراء بحثهای دیگری آمده است.)
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۱۱۲، برگرفته از مقاله «تشبیه به بازو».