ترجمه قرآن به زبانهای مختلف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
روند كلی ترجمه مكتوب
قرآن چند مرحله اصلی دارد كه مهمترینشان، ترجمه
قرآن به لاتینی است. بعد از آنكه
کشیشان با اهداف جدلی بر ضد
اسلام ،
قرآن را به لاتینی ترجمه كردند، توجه به ترجمه
قرآن فزونی یافت و مترجمانی، از
مسلمان و غیرمسلمان، به این امر پرداختند. در اینجا تنها به این مراحل اصلی اشاره می‌شود.
مراحل اصلی روند ترجمه
قرآن به زبانهای مختلف به این ترتیب است:
ترجمه قرآن به زبان لاتینیترجمه قرآن به زبانهای اروپاییترجمه قرآن به زبانهای آفریقاییترجمه قرآن به زبانهای آسیایی
نخستین‌بار محمد حمیداللّه کوشید کتابشناسی جامع ترجمه‌های
قرآن کریم به زبانهای گوناگون را فراهم آورد.
وی در اثری با عنوان < قرآن در همه زبانها > فهرست ترجمه‌های
قرآن به زبانهای گوناگون را ارائه کرده است.
این اطلاعات در مقدمه ترجمه
فرانسوی حمیداللّه از
قرآن نیز آمده است.
در برخی کتاب‌شناسیهای عمومی نوشته
مستشرقان نیز آگاهیهایی در مورد ترجمه
قرآن وجود دارد.
در ۱۳۱۶ ش/ ۱۹۳۷، وولورث کتابشناسی کوتاهی از ترجمه‌های
قرآن، بر اساس زبان و زمان ترجمه‌ها، فراهم آورد.
فهرست وی در حقیقت تکمله‌ای بر کار تسومر است.
پیرسون نیز در ۱۳۶۲ ش/ ۱۹۸۳ کتابشناسی ترجمه‌های
قرآن را با تکیه بر زبانهای اروپایی تهیه کرد.
در ایران، جواد سلماسی‌زاده کتابی با نام تاریخ ترجمه‌های
قرآن تألیف و در ۱۳۴۲ ش‌منتشر نمود.
علی شواخ اسحاق نیز در
معجم مصنفات القرآن الکریم گزارشی از ترجمه‌های
قرآن، به نقل از محمد حمیداللّه، آورده است.
همچنین کتابشناسی جهانی ترجمه‌ها و تفسیرهای چاپی
قرآن مجید به شصت‌و پنج زبان (۱۵۱۵ـ۱۹۸۰ م) در ۱۳۶۵ ش/ ۱۹۸۶ در مؤسسه ارسیکا منتشر شد که در گزارشهای آن خطاهای متعددی صورت گرفته است.
بخشی از این خطاها را مفخر حسین خان فهرست کرده است.
همین مؤسسه در کار تهیه فهرست نسخه‌های خطی ترجمه‌های
قرآن است.
بخش نخست این طرح حاوی فهرست نسخه‌های خطی
قرآن به ۵۸ زبان، به کوشش مصطفی نجات سفرچی اوغلی، در ۱۳۷۹ ش/ ۲۰۰۰ با عنوان <کتابشناسی جهانی نسخه‌های خطی قرآن کریم > در
استانبول منتشر شده است.
در ادامه این فهرست، نسخه‌های خطی ترجمه‌های
قرآن به سه
زبان اردو و
فارسی و
ترکی منتشر خواهد شد.
آخرین کتابشناسی موجود را حسن معایرجی با عنوان الهیئه العالمیه
للقرآن الکریم (دوحه ۱۹۹۱) فراهم آورده است.
در ۱۳۷۳ ش، سازمان اوقاف و امور خیریه
جمهوری اسلامی ایران با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور ارائه ترجمه‌های صحیح از
قرآن، مرکز ترجمه
قرآن کریم را در قم تأسیس کرد.
این مرکز علاوه بر ترجمه
قرآن به زبانهای گوناگون، به گردآوری ترجمه‌های
قرآن همت گمارده و تا پایان ۱۳۸۱ ش، ۴۰۹، ۴
قرآن مترجَم (به ۱۰۱ زبان، کارِ ۱۰۰۱ مترجم) را گردآورده است.
بعلاوه، این مرکز مجله‌ای تخصصی به نام ترجمان وحی منتشر می‌کند که در آن اخبار ترجمه
قرآن به زبانهای گوناگون درج می‌شود.
فعالیتهای مشابهی در نشر ترجمه‌های
قرآن به زبانهای اروپایی و آسیایی و افریقایی در کشور
عربستان سعودی ، توسط مجمع‌الملک فهد لطباعة المصحف الشریف، انجام می‌گیرد.
گفتنی است که تاکنون در باره مقدمه‌های مترجمان بر
قرآن ــ که در آنها به کلیاتی در باره
اسلام و زندگی
پیامبر اکرم می‌پردازند ــ و اهمیت آنها، پژوهش نشده است.
همچنین
نقد ترجمه‌های
قرآن چندان محل توجه نبوده است.
(۱) علی شواخ اسحاق،
معجم مصنفات القرآن الکریم، ریاض ۱۴۰۳ـ۱۴۰۴/ ۱۹۸۳ـ۱۹۸۴.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ترجمه قرآن به زبانهای دیگر»، شماره۵۰۲۲.
