«جمع قرآن» در منابع علوم قرآنی به چند معنا به کار رفته است: ۱. به معنای حفظ و به خاطر سپردن قرآن کریم (جمع حفظی)، و به این دلیل به حافظان قرآن «جماع قرآن» (گردآورندگان قرآن) نیز می‌گفته‌اند؛ ۲. به معنای نوشتن آیات قرآن، منتها به صورت پراکنده و متفرق؛ ۳. به معنای نوشتن قرآن در یک مجموعه با آیات و سوره‌های مرتب؛ ۴. به معنای تدوین و گردآوری یک متن و نص مرتب بر حسب یک قرائت متواتر رایج.
عده زیادی از دانشمندان اهل سنت می‌گویند گرچه تمام قرآن در عصر رسول گرامی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مکتوب و ثبت شد و آیات آن هریک در جای خود قرار گرفت - که همین ترتیب کنونی است - ولی تدوین آن به صورت کتابی با ترتیب خاص، در زمان ابوبکر و با پیشنهاد عمر انجام گرفت و در زمان عثمان به اختلافات مربوط به قرائت‌ها پایان داده شد که گاهی از این دو مرحله به جمع دوم و سوم یاد می‌شود.
از انس بن مالک نقل شده که در زمان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم چهار نفر قرآن را جمع کردند: ابی بن کعب، معاذ بن جبل، زید بن ثابت، و ابوزید. در نقل دیگری، ابوالدرداء جایگزین ابی بن کعب شده است. در بیان مراد از این سخن انس بن مالک، صاحبنظران سخنان متعددی گفته‌اند. برخی در اصل ادعا تشکیک کرده‌اند و برخی دلالت آن بر حصر را نپذیرفته، و برخی دیگر در معنای «جمع قرآن» توجیهاتی ذکر کرده‌اند. برخی از وجوه ذکر شده در باب معنای «جمع قرآن» به این قرار است: ۱. جمع بر جمیع وجوه و قرائاتی که نازل شده؛ ۲. جمع همه آنچه بعد از تلاوت نسخ شده و آنچه نسخ نشده؛ ۳. شنیدن بدون واسطه از زبان مبارک رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ؛ ۴. متصدی القاء و تعلیم بودن؛ ۵. کتابت قرآن علاوه بر حفظ در سینه.
