تحصیل مواضع جدل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تحصیل مواضع جدل یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای آماده‌سازی قواعد کلی مفید در
استنباط مشهوراتِ نافع در
جدل است.
کلمه مواضع در لغت، جمع موضع و
اسم مکان است، به معنای جایگاه و محل استقرار هر چیزی. مواضع در اصطلاح
صناعت جدل، عبارت است از: یک حکم کلی که احکام کلی بسیاری از آن منشعب می‌شود و این احکام کلی، نسبت به این حکم به مثابه احکام جزئی است؛ در عین حال هر یک از این احکام، خود یک
قضیه مشهور شمرده می‌شود که می‌تواند مقدمه یک
قیاس جدلی قرار گیرد.
فایده مواضع جدل این است که جدلی می‌تواند آنها را در قالب اصول و قواعد عمومی نزد خود نگه دارد تا
مشهورات مفید را از آن استخراج کند و هنگام حاجت، آن را در اثبات و ابطال به کار ببرد، زیرا گردآوری مواضع -نظر به اینکه اینها قواعد عمومی است- آسان‌تر از گردآوری جزئیات -یعنی
مشهورات منشعب از آن- است.
تحصیل مواضع جدل به معنای این است که جدل‌کننده باید قبل از
مخاصمه و مجادله، مواضعی را آماده سازدکه به او در استنباط
مشهوراتِ نافع در جدل کمک می‌کند؛ یعنی آنها را به دست آورد و در
ذهن آماده داشته باشد. برای سهولت تحصیل مواضع جدل، آنها را به هفت قسم تقسیم کرده‌اند.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
•
مظفر، محمدرضا، المنطق. •
حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تحصیل مواضع جدل»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۴.
