• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تحریک

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


به جنباندن تحریک گفته می‌شود.


تحریک. َ     (ع مص) جنبانیدن.
[۱] تاج المصادر بیهقی، ذیل واژه «حرک».
جنبانیدن چیزی را.
[۲] منتهی الارب، ذیل واژه «حرک».
[۳] ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
جنبانیدن و به حرکت درآوردن.
[۴] فرهنگ نظام، ذیل واژه «حرک».
حرکت دادن.
[۵] غیاث اللغات، آنندراج، ذیل واژه «حرک».
ضد تسکین.
[۶] قطر المحیط، از اقرب الموارد، ذیل واژه «حرک».
جنبش و حرکت و هیجان و اضطراب.
[۷] ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
:
تو نبینی برگها با شاخها
کف زنان رقصان ز تحریک صبا.
[۸] مولوی، مثنوی معنوی.


مرادف فعل، چون فعل و انفعال بحسب اشتقاق از حرکت اعتبار کنند تحریک و تحرک گویند.
[۹] اساس الاقتباس چ مدرس رضوی ص۵۲.
در اصطلاح فلسفه اشراق، امر دائم التجددی است در انوار مدبره که موجب حرکات فلکیه میشود تا از انوار قاهره کسب فیض کرده و به کمالات نوری خود برسند. بنابراین تحریک علت معده ٔ اشراق در متحرک است و بعکس گاهی اشراق موجب تحریک است و تحریک منبعث از اشراق از لحاظ عدد غیر از تحریکی است که معد همان اشراق بوده است. و بهمین جهت این امر مستلزم دور نیست، زیرا متوقف و متوقف علیه متغایر هستند. رجوع به حکمت الاشراق و شرح آن شود.

- بالتحریک؛ در اصطلاح لغت‌نویسان، به فتح ِ همه ٔ حروف متحرک کلمه مگر حرف آخر. محرَّکَةً: التَحَمَة، بالتحریک؛ البُرود المخطَّطة بالصفرة.
[۱۰] قاموس، ذیل واژه «حرک».

گاهی مجازاً بمعنی رغبت دادن و و رغلانیدن آید.
[۱۱] غیاث اللغات، آنندراج، ذیل واژه «حرک».
اغوا کردن و ترغیب دادن کسی را به ضد دیگری.
[۱۲] فرهنگ نظام، ذیل واژه «حرک».
تحریص و ورغلانیدگی و برانگیختن و اغوا و ترغیب.
[۱۳] ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
: اما پادشاه به تحریض و تحریک ساعی نمام انصاف من نمی‌فرماید.
[۱۴] سندبادنامه ص۱۳۴.


۱. ↑ تاج المصادر بیهقی، ذیل واژه «حرک».
۲. ↑ منتهی الارب، ذیل واژه «حرک».
۳. ↑ ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
۴. ↑ فرهنگ نظام، ذیل واژه «حرک».
۵. ↑ غیاث اللغات، آنندراج، ذیل واژه «حرک».
۶. ↑ قطر المحیط، از اقرب الموارد، ذیل واژه «حرک».
۷. ↑ ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
۸. ↑ مولوی، مثنوی معنوی.
۹. ↑ اساس الاقتباس چ مدرس رضوی ص۵۲.
۱۰. ↑ قاموس، ذیل واژه «حرک».
۱۱. ↑ غیاث اللغات، آنندراج، ذیل واژه «حرک».
۱۲. ↑ فرهنگ نظام، ذیل واژه «حرک».
۱۳. ↑ ناظم الاطباء، فرهنگ ناظم الاطباء، ذیل واژه «حرک».
۱۴. ↑ سندبادنامه ص۱۳۴.


سایت واژه یاب    


رده‌های این صفحه : واژه شناسی
جعبه ابزار