تحریف مفهوم امر به معروف و نهی از منکر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امر به معروف و نهی از منکر از مهم‌ترین دستورات
دین اسلام است که از سوی عده‌ای نادان
تحریف شده است.
اسلام در حدود ۱۴۰۰ سال پیش به مسئله «
امر به معروف و نهی از منکر» که جزء مهم‌ترین مسائل
جامعه بشری است توجه داشته در حالی که متاسفانه دنیای امروز هنوز توجهی به آن ندارد. در روایتی
امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: «ما اعمال البر کلها. . . عند الامر بالمعروف
و النهی عن
المنکر الا کنفثة فی بحر لجی»
همه کارهای خیر یک طرف
و امر به معروف
و نهی از
منکر یک طرف، امر به معروف
و نهی از
منکر همچون دریاست
و کارهای خیر دیگر به اندازه
آب دهان. یعنی
ضامن اجرای کارهای خیر، امر به معروف
و نهی از
منکر است
و اگر این کار
تعطیل شود، کارهای خیر دیگر نیز تعطیل می‌شوند.
انسان‌ها در زندگی مشترک مسئولیت مشترک دارند، اگر در محله ما جوانی معتاد پیدا شود
احتمال سرایت
اعتیاد به جوانان دیگر محله بسیار قوی است. بنابراین همه وظیفه نهی از
منکر دارند. در
احادیث اسلامی تشبیه شفاف
و خوبی برای امر به معروف ونهی از
منکر وجود دارد؛ اگر در یک
بازار بزرگ، مغازه‌ای
آتش بگیرد آیا بقیه اهل بازار بی‌تفاوت می‌مانند
و می‌گویند: به ما ارتباطی ندارد؟ یا چون بازار،
سرنوشت مشترک دارد
و امکان سرایت آتش به دیگران نیز هست همه اقدام به خاموش کردن آن می‌کنند؟
امر به معروف
و نهی از
منکر در اسلام دو مرحله دارد:
اول،
نصیحت،
اندرز و کارهای فرهنگی
و در مرحله دوم، برخورد، در جایی که راه دیگری وجود نداشته باشد. در دو
آیه از
سوره آل عمران به هر دو روش فوق اشاره شده است. در اولین آیه، خطاب به همه
امت و با اشاره به مرحله اول می‌فرماید: (کنتم خیر امة اخرجت للناس تامرون بالمعروف
و تنهون عن
المنکر)
شما بهترین امت‌ها بودید که در جهان ظاهر شدید؛ اولین برنامه شما این است که امر به معروف
و نهی از
منکر کنید.
اما شش آیه قبل از آن می‌فرماید: (ولتکن منکم امة یدعون الی الخیر ویامرون بالمعروف
و ینهون عن
المنکر)
باید گروهی در میان شما دعوت به نیکی
و امر به معروف
و نهی از
منکر کنند. اشاره این آیه به مرحله دوم
و دولت و مسئولین جامعه است که باید در موقع لزوم، برخورد حکیمانه
و صحیحی داشته باشند
و به همین دلیل است که اصل هشتم
قانون اساسی ما دعوت به امر به معروف
و نهی از
منکر می‌کند ولی متاسفانه تاکنون جامه عمل به آن پوشانده نشده است.
امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: «بها تقام الفرائض
و تامن المذاهب
و تحل المکاسب»
به
واسطه امر به معروف
و نهی از
منکر،
واجبات انجام می‌شود
و جاده‌ها امن
و کسب‌ها
حلال می‌گردد. به عبارت دیگر، امر به معروف
و نهی از
منکر، تنها مربوط به مسائل شرعی نمی‌شود
و در
اقتصاد و نظم اجتماعی نیز تاثیر دارد.
متاسفانه اخیرا این مسئله
تحریف شده
و تنها به
کار فرهنگی اکتفا می‌شود در حالی که کار فرهنگی گام اول است. برای مثال درباره
مواد مخدر باید کار فرهنگی کرد ولی در جای مناسب، برخورد فیزیکی نیز لازم است. از طرفی باید مردم را با کار فرهنگی به کسب حلال دعوت کنیم ولی از طرف دیگر باید برای متخلفین،
تعزیرات حکومتی قرار دهیم. تمام بایدها
و نبایدها همین حالت را دارند، در ابتدا کار فرهنگی،
و هرگاه نتیجه‌ای نداشت، لازم است اقدامات دیگری انجام شود. آیا مبارزه فیزیکی با مواد مخدر
و به
شهادت رسیدن عزیزانمان در این مسیر،
خشونت است؟ امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) در بستر شهادت فرمودند: «فیدعو خیارکم فلا یستجاب لهم»
اگر امر به معروف
و نهی از
منکر را ترک کنید، چنانچه نیکان شما نیز
دعا کنند، دعایشان مستجاب نمی‌شود.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی، برگرفته از مقاله «تحریف مفهوم امر به معروف و نهی از منکر».
