• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَجَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تَجَر (به فتح تاء و باء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای تجارت، معامله، و خرید و فروش است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص لزوم دانستن مسائل مالی و تجاری، و... از این واژه استفاده نموده است.
این واژه با مشتقاتش ۱۷ بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.



تَجَر به معنای تجارت، معامله، خرید و فروش، آمده است.
راغب در مفردات این واژه را به معنای تصرّف در راس مال برای طلب سود، معنا کرده است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - اتَّجَرَ - حکمت ۴۳۷ (ضرورت تفقه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مورد ضرورت تفقّه برای تجّار می‌فرمایند:
«مَنِ اتَّجَرَ بِغَیْرِ فِقْهٍ فَقَدِ ارْتَطَمَ فی الرِّبا.»
«هر كه بدون دانستن مسائل شرعى تجارت كند در ورطه ربا افتاده است.» «ارتطام»: به معنای افتادن به ورطه‌ای است که خلاصی ندارد.


۲.۲ - مَتْجَرُ - حکمت ۱۲۶ (دنیا)

«متجر»: به صورت مصدر میمی و به معنای تجارت آمده و هم اسم مکان است.
امام (علیه‌السلام) همچنین درباره‌ دنیا فرموده است:
«مَسْجِدُ أَحِبّاءِ اللهِ وَ مُصَلَّى مَلائِكَةِ اللهِ وَ مَهْبِطُ وَحْي اللهِ وَ مَتْجَرُ أَوْلِياءِ اللهِ.»
«دنیا مسجد دوستان خدا، محل نمازگذاری فرشتگان، محل آمدن وحی خدا و محل تجارت اولیاء الله است.»

۲.۳ - المَتْجَرُ - خطبه ۳۲ (موعظه)

آن حضرت (علیه‌السلام) در بیانی دیگر فرموده است:
«وَ لَبِئْسَ المَتْجَرُ أَنْ تَرَى الدُّنْيا لِنَفْسِكَ ثَمَناً.»
«چه بد تجارتى است كه انسان دنيا را بهاى خويشتن ببيند.» «المتجر»: مصدر میمی و به معنی تجارت است.



این واژه با مشتقاتش ۱۷ بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۶۴.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۲۳۳.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۷۳.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۸۷، حکمت ۴۳۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۲۵۹، حکمت ۴۴۷.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۵۵، حکمت ۴۴۷.    
۷. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۹، حکمت ۴۴۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۷۲.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۷۲.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۵۳۸.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۱۹.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۹۱.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۴، حکمت ۱۲۶.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۸۲، حکمت ۱۳۱.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۳، حکمت ۱۳۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۷، حکمت ۱۳۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۰.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۸۴.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۰۳.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۵.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸، خطبه ۳۲.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۷۴، خطبه ۳۲.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۵، خطبه ۳۲.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۷، خطبه ۳۲.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۳۷.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۴۴.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۲۷۱.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۵۱.    
۳۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۱۷۴.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۸۱، خطبه ۱۷۲.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۷، خطبه ۱.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۰۵، نامه ۵۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تجر»، ص۱۷۱.    






جعبه ابزار