تبیع (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
گوساله یک ساله را تَبیع می‌گویند و از این عنوان در باب
زکات و
حج سخن رفته است.
تبیع،
گوساله نر و تبیعه، گوساله ماده یک ساله است.
تبیع به مطلق گوساله ـ
اعم از نر و ماده ـ نیز تعریف شده است.
در هر سى رأس
گاو ـ با تحقّق شرایط ـ یک تبیع یا تبیعه
زکات داده مى‌شود. بنابر این در شصت رأس گاو، دو تبیع یا تبیعه، در نود رأس، سه تبیع یا تبیعه ـ و همین طور به بالا ـ پرداخت مى‌شود.
«
بنت مخاض» شتر ماده‌ای است که در سال دوم داخل شده است. و همچنین است «تبیع» و «تبیعه» (که گوساله نر یا ماده‌ای است که در سال دوم داخل شده) .
شرایط وجوب زکات
چهارپایان - علاوه بر شرایط عمومی گذشته - چهار چیز است: نصاب، چریدن، گذشتن سال و کاری نبودن آن‌ها.
در
گاو - که گاومیش را هم شامل می‌شود - دو نصاب است: «سی» و «چهل»، در هر «سی» تا یک تبیع یا تبیعه است. و در هر «چهل» تا، یک مسنه. و در اینجا (نیز) باید تا جایی که ممکن است مطابقت را رعایت کند؛ پس در «سی» تا، یک تبیع یا تبیعه است و در «چهل» تا یک مسنه، و تا به شصت نرسد چیزی نیست؛ و همین که به شصت رسید وقتی سی تا سی تا، و یا چهل تا چهل تا، و یا هر دو با هم حساب شود، مطابق نشدن در اعداد اصلی تصوّر نمی‌شود. پس در شصت تا، با سی حساب می‌شود و دو تبیع پرداخت می‌گردد. و در هفتاد تا، با سی و چهل حساب می‌شود، پس یک تبیع و یک مسنه پرداخت می‌گردد. و در هشتاد تا، دو چهل تا حساب می‌شود و دو مسنه پرداخت می‌گردد. و در نود تا، سه تا سی تا حساب می‌شود و سه تبیع پرداخت می‌گردد. و در صد تا، دو سی تا و یک چهل تا حساب می‌شود و دو تبیع و یک مسنه پرداخت می‌گردد. و در صد و ده تا، دو چهل تا، و یک سی تا حساب می‌شود. و در صد و بیست تا، مخیّر است که چهار سی تا و یا سه چهل تا حساب کند.
در
قربانی حج،
ثَنیّ کفایت مى‌کند. مشهور، ثنى را به تبیع تعریف کرده‌اند. مقابل
مشهور برخى ثنى را به گاو دوساله تعریف کرده‌اند.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۳۴۵. •
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۳۴۵. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
