ابلاغ وحی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند تعالیم الهی را به وسیله وحی به انبیاء ابلاغ می‌کردند. در این مقاله آیات مرتبط با ابلاغ وحی معرفی می‌شوند.
ابلاغ وحى خداوند به مردم، از
وظایف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. ... وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ ....
۲. يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ ....
۳. ... فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.
۴. ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ ....
۵. وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ ما يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقاءِ نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى إِلَيَ ....
۶. فَلَعَلَّكَ تارِكٌ بَعْضَ ما يُوحى إِلَيْكَ ....
۷. كَذلِكَ أَرْسَلْناكَ فِي أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِها أُمَمٌ لِتَتْلُوَا عَلَيْهِمُ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ ....
۸. ... فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ ....
۹. وَ اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ كِتابِ رَبِّكَ.
«واتل ...» يعنى آنچه خداوند به تو وحى كرده بر آنان قرائت كن...
۱۰. ... وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.
۱۲. إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هذِهِ الْبَلْدَةِ ... وَ أَنْ أَتْلُوَا الْقُرْآنَ ....
۱۳. ... وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.
۱۴. اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ ....
بخل نورزيدن
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در ابلاغ وحى الهى:
إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ وَ ما صاحِبُكُمْ بِمَجْنُونٍ وَ ما هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ .
ضمير «هو» به پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله باز مى‌گردد و مراد از «غيب» وحى‌اى است كه بر او نازل شده است.
ابلاغ
وحی به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در قالب الفاظ و به شكل گفتارى و قرائت:
۱. وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ ما يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقاءِ نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى إِلَيَّ إِنِّي أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ.
۲. وَ اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ كِتابِ رَبِّكَ لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ ....
۳. اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ ....
۴. كَذلِكَ أَرْسَلْناكَ فِي أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِها أُمَمٌ لِتَتْلُوَا عَلَيْهِمُ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ ....
تکذیب پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى
کافران به سبب مطرح كردن
قیامت و پيشنهادهاى نابجاى آنها، باعث پديد آمدن خطر عدم ابلاغ كامل وحى از سوى آن حضرت:
... وَ لَئِنْ قُلْتَ إِنَّكُمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هذا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ فَلَعَلَّكَ تارِكٌ بَعْضَ ما يُوحى إِلَيْكَ وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَنْ يَقُولُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ جاءَ مَعَهُ مَلَكٌ ....
انديشه ترك ابلاغ وحى، باعث
دلتنگی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
فَلَعَلَّكَ تارِكٌ بَعْضَ ما يُوحى إِلَيْكَ وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ ....
پرهيز از
کتمان وحی و ابلاغ كامل آن به مردم،
مسئولیت انبیا:
وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَ ...
در احتمالى معناى آيه اين است كه هيچ پيامبرى نبايد چيزى از وحى را كتمان كند و در آنچه به او ابلاغ شده به امتش
خیانت كند.
ملائکه، واسطه ابلاغ وحى الهى به پيامبران:
۱. يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ ...
در احتمالى مراد از
روح در آيه شريفه وحى است.
۲. اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا ....
۳. وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا فَالزَّاجِراتِ زَجْراً فَالتَّالِياتِ ذِكْراً.
بنابر احتمالى، مراد از طوايف سه گانه، مذكور در آيه، طوايف ملائكه است كه وحى را نازل مى‌كنند و مأمور تأمين امنيت راه وحى و
دفع شیاطین از مداخله در آن و رساندن به پيامبران يا خصوص
محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله مى‌باشند.
۴. وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً وَ النَّاشِراتِ نَشْراً.
«والنشرات نشراً» قسم به ملائكه‌اى است كه‌صحيفه‌هايى كه وحى بر آنها نوشته شده براى ابلاغ به انبيا منتشر مى‌كنند.
۵. فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً.
فرستادن ملائكه براى ابلاغ وحى، منوط به تعلق
مشیت الهی:
۱. يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ ....
۲. وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ ما يَشاءُ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمانُ وَ لكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.
ابلاغ وحى به پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله از سوى
جبرئیل:
۱. قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ ....
۲. ... وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالُوا إِنَّما أَنْتَ مُفْتَرٍ ...قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِ ....
۳. وَ ما نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّكَ ...
در شأن نزول آيه گفته شده كه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله به جبرئيل فرمود: چه چيز مانع تو است از اينكه بيش از اين تو را ببينم؟
۴. وَ إِنَّهُ لَتَنْزِيلُ رَبِّ الْعالَمِينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ.
۵. إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوى.
۶. ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّى فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى فَأَوْحى إِلى عَبْدِهِ ما أَوْحى.
يعنى خدا بر زبان جبرئيل به محمد صلى‌الله‌عليه‌وآله وحى كرد.
۷. اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ .
اكثر مفسران بر اين عقيده‌اند كه
سوره علق، اولين سوره‌اى است كه بر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده و اين اولين روزى بود كه جبرئيل بر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله فرود آمد، در حالى كه ايشان در
غار حرا مشغول
عبادت بود.
جبرئيل، مأمور ابلاغ وحى به
پیامبران:
وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً ... أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ ... وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ....
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۲، ص۲۲۵، برگرفته از مقاله «ابلاغ وحی».
