تازه بهار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تازه بَهار، روزنامۀ سیاسی ـ ادبی که در
مشهد در دو دورۀ جداگانه منتشر می‌شد.
دورۀ اول، برای مدت کوتاهی (۱۴ ذیحجۀ ۱۳۲۹ - ۲۲ محرم ۱۳۳۰ق/ ۶ دسامبر ۱۹۱۱-۱۲ ژانویۀ ۱۹۱۲م) به مدیریت و سردبیری
ملک‌الشعراء بهار به جای روزنامۀ نوبهار در مشهد انتشار یافت. روزنامۀ نوبهار (ه م) در ۲۴ شوال ۱۳۲۹ به دستور کنسول روس در مشهد، توقیف شد.
اندکی بعد، یعنی در ۴ ذیحجۀ همین سال،
ملک
الشعرا بهار، با انتشار یک روزنامۀ تک برگی با عنوان مقدمه ـ تازه بهار و درج سر مقاله‌ای به نام «طلیعۀ تازه‌بهار»، مژدۀ انتشار روزنامۀ جدیدی با عنوان تازه بهار را اعلام داشت.
تازه بهار دارای تمامی ویژگی‌های نوبهار بود و مشی آن را دنبال می‌کرد و هم‌چون نوبهار طرفدار و ناشر دیدگاه‌های حزب دموکرات و بیانگر اندیشه‌های آزادی‌خواهانه، ضدبیگانه، ضداستبداد و به ویژه مخالف مداخلات روس‌ها در اوضاع داخلی ایران بود
ملک
الشعرا در سر مقالۀ مقدمه ـ تازه‌بهار، اوضاع نابسامان و دردناک ایران و بحران‌های سیاسی داخلی و خارجی را خاطر نشان کرده، و همین مسائل را سبب تاخیر در انتشار تازه بهار دانسته است.
وی شیوه و هدف تازه بهار را ضمن درج عبارت «ترقی ایران ـ با حکومت عامیه»، اعلام کرده است.
درج این گونه مقالات، به ویژه در شرایطی که ایران در اشغال قوای روس و انگلیس قرار داشت، سبب توقیف تازه‌بهار به دستور
وثوق‌الدوله ــ وزیر امور‌خارجۀ وقت ــ و تبعید
ملک
الشعرا به همراه ۹ تن از رهبران و اعضای حزب دموکرات
خراسان در محرم ۱۳۳۰/ ژانویۀ ۱۹۱۲، به
تهران گردید
و به دنبال آن، تازه بهار در ۲۲ محرم ۱۳۳۰ تعطیل شد
تازه بهار در این مدت هفته‌ای ۲ بار و در ۴ صفحه منتشر می‌شد.
تازه بهار در شمارۀ اول (۱۴ ذیحجۀ ۱۳۲۹) این‌گونه معرفی شده است: «نامه‌ای سیاسی، ادبی، اخلاقی، خواهان یگانگی و فزونی
اسلام و اسلامیان و هوادار بزرگی و نیرومندی ایران و ایرانیان». در غالب سر مقاله‌های تازه بهار، موضوعات سیاسی ـ اجتماعی روز بحث و بررسی می‌شد. به عنوان نمونه در شمارۀ اول این نشریه مقاله‌ای مفصل دربارۀ انتخابات و تاثیر آن بر مشروطه به رشتۀ تحریر درآمده، و بر انتخاب وکیل «عالِمِ ایران دوست مشروطه طلبِ دین‌دار» تاکید شده است.
بعد از سر مقاله در غالب شماره‌ها، خلاصۀ «اخبار داخله» و «اخبار خارجه» به چاپ رسیده است. می‌توان بر اعلان «انجمن خواتین همت» در تهران یاد کرد که در آن عموم بانوان کشور به همراهی و همدلی با مردان در راه استقلال ایران و نبرد با دشمن مهاجم دعوت شده‌اند،
در شمارۀ سوم تازه بهار عنوان «وقایع شهری» و «متنوعه»
و در شمارۀ پنجم عنوان «مطبوعات» اضافه شده است.
به جز
ملک
الشعرا، نویسندگان دیگری از جمله ع. جعفرزاده و بهمن، با این روزنامه همکاری می‌کردند.
جعفرزاده در شمارۀ نخست به عنوان معاون امور اداری معرفی شده است.
همچنین در برخی از شماره‌های تازه بهار
اشعاری از تجلی سبزواری، بدایع‌نگار،
ملک
الشعرا بهار و
شاعری که م ل ب ش معرفی شده، به چاپ رسیده است.
در شمارۀ چهارم تازه بهار نیز بخشی از متن و ترجمۀ کتاب
غایة المراد فی بیان احکام الجهاد از حاج
شیخ جعفر کبیر آمده است.
از مقاله‌های قابل توجه مندرج در تازه بهار، مقالۀ
یحیی ریحان، دانش‌آموز ۱۵ ساله و مدیر آیندۀ مجلۀ گل زرد است
که دربارۀ اوضاع ایران در همان دوران، بحث کرده است.
دورۀ دوم تازه بهار به مدیریت و سردبیری
محمد ملک‌زاده، برادر
ملک
الشعرای بهار است که از جمادی‌الاول ۱۳۳۸ق/ ۱۲۹۸ش هفته‌ای دوبار انتشار یافت.
در این دوره، تازه بهار که طرفدار جنبش اصلاحی خراسان بود، مقالات تندی خطاب به زمامداران تهران می‌نوشت و آنان را مانع پیشرفت و اصلاح امور خراسان معرفی می‌کرد؛ به همین سبب از سوی والی خراسان، قوام‌السلطنه برای مدت کوتاهی توقیف شد
انتشار این روزنامه به مدت یک‌سال تا قیام کلنل
محمدتقی‌خان پسیان در مشهد و کودتای رضاخان در اسفند ۱۲۹۹ دوام یافت و پس از آن برای همیشه تعطیل شد
(۱) آرین‌پور، یحیی، از صبا تا نیما، تهران، ۱۳۷۲ش.
(۲) بیات کاوه و مسعود کوهستانی‌نژاد، اسناد مطبوعات، ۱۲۸۶-۱۳۲۰ه ش، تهران، ۱۳۷۲ش.
(۳) تازه بهار، مشهد، ۱۳۲۹-۱۳۳۰ق، شم ۱- ۹.
(۴) صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان، ۱۳۶۴ش.
(۵) قاسمی، فرید، پژوهشنامۀ تاریخ مطبوعات ایران، تهران، ۱۳۷۶ش، س ۱، شم ۱.
(۶) کهن، گوئل، تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، تهران، ۱۳۶۲ش.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «تازه بهار»، شماره۵۷۱۰.
