تاریخ مکه المشرفه و المسجد الحرام (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«
تاریخ مکه المشرفه و المسجد الحرام و المدینه
الشریفه و القبر
الشریف» کتابی است به
زبان عربی درباره
تاریخ مکه و
مدینه نوشته، ابن ضیاء ابوالبقا محمد بن احمد بن محمد عمری قرشی.
کتاب حاضر؛ مشتمل بر مقدمه ناشر، نزار مصطفی الباز، مقدمه محقق، عادل عبدالحمید العدوی، شرح حال مولف به قلم محقق و دو بخش اصلی- که هر بخش خود فصولی را دربردارد- و یک خاتمه است.
بخش نخست کتاب حاضر به
تاریخ مکه مکرمه و معرفی کوه‌ها و دشت‌ها و... این شهر اختصاص یافته، همچنین درباره وقایع روی داده در آن مطالبی بیان شده است.
در فصل نخست این بخش، به موضوع بناء کعبه توسط ملائکه قبل از خلقت
آدم علیه‌السّلام ، جریان اقامت
قبیله جرهم در حرم، داستان تجدید بناء کعبه توسط
ابراهیم علیه‌السّلام ،
حج و
طواف ابراهیم و آداب حج ابراهیمی و... پرداخته شده است.
در فصل دوم نیز برخی اماکن مبارکی که در
مکه و حرم واقع شده و زیارت آنها و نیز نماز و دعا در آنها استحباب دارد و نیز برخی برکه‌ها و چشمه‌ها و چاه‌های
مکه معرفی گردیده است.
بخش دوم، کتاب که به
تاریخ مدینه منوره اختصاص یافته نیز از کوه‌ها و دشت‌ها و مساجد و برخی اخبار مربوط به این شهر سخن می‌گوید.
این بخش دارای ده فصل است:
در فصل نخست، به معرفی اولین ساکنان مدینه پرداخته شده و از ساکن شدن
یهود در
حجاز و نیز ورود دو قبیله
اوس و خزرج به مدینه و استیلاء ایشان بر این شهر سخن گفته شده است.
در فصل دوم، درباره فتح مدینه و نیز هجرت
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به همراه اصحاب به این شهر سخن گفته شده است.
در فصل سوم، درباره حرمت مدینه منوره مطالبی بیان گردیده و نیز درباره حدود
حرم نبوی در این شهر سخن گفته شده است.
فصل چهارم، این بخش به معرفی وادی عقیق و نیز فضیلت آن اختصاص یافته و ضمن آن به معرفی چاه‌هایی که به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم منسوب‌اند؛ نظیر چاه حاء، اویس، بضاعه، رومه و... نیز معرفی
کوه احد پرداخته شده است.
فصل پنجم، به معرفی بزرگان یهود
بنی النضیر اختصاص یافته است و از کشتار یهود
بنی قریظه به دست سپاهیان
اسلام سخن گفته شده است.
در فصل ششم، درباره زمان بنای اولین
مسجد در مدینه توسط پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، قبله مسجد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، حجره‌های همسران حضرت، داستان جذع، یادکرد منبر و روضه
شریف حضرت، معرفی
اهل صفه، توسعه مسجد رسول الله توسط عمر بن خطاب و عثمان و سایر حکام، آتش سوزی در مسجد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و... سخن گفته شده است.
در فصل هفتم، به معرفی مساجد معروف مدینه، غیر از مسجد رسول الله، که حضرت در آنها
نماز گزارده، پرداخته شده است.
فصل هشتم، به جریان رحلت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و نیز درگذشت ابوبکر و عمر اختصاص یافته است.
فصل نهم این بخش، به احکام زیارت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و فضیلت آن و نیز کیفیت زیارت حضرت و... اختصاص یافته است.
فصل دهم، نیز به کیفیت سلام به حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و دو خلیفه اول اختصاص داده شده است.
نسخه‌هایی از این کتاب در کتابخانه ظاهریه و دارالکتب مصر موجود است.
نسخه حاضر، در برنامه به همراه پاورقی‌های محقق و نیز فهرست‌های ذیل منتشر شده است:
آیات، احادیث، اعلام، اشعار، شهرها و اماکن و جای‌ها، قبائل، کشاف عام، منابع تحقیق و فهرست مطالب.
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
