تاریخ علوم قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تاریخ علوم
قرآن، دوره‌های برجسته در
تحولات علوم قرآن است.
از نظر
تاریخی، علوم
قرآن سه دوره مشخص دارد:
دوره نخست از زمان
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آغاز می‌شود و تا آخر
قرن اول ادامه می‌یابد. در این دوره، هیچ یک از علوم
قرآنی به صورت علم مستقلی در نیامده‌اند؛ اما
صحابه و
تابعین، از علوم
قرآنی آگاهی کافی داشته، به آن اهتمام می‌ورزیدند.
دوره دوم که به دوره
عهد تدوین علوم
قرآن مشهور است، از اواخر قرن اول شروع شد و نخستین شخصی که درباره
قرائت، کتاب تصنیف کرد،
یحیی بن یعمر (متوفای ۸۹ ق) است.
عده‌ای این دوره را اوایل قرن دوم تا قرن هفتم دانسته‌اند؛ اما کتاب
البرهان فی علوم القرآن تالیف
علی بن ابراهیم سعید، ظاهرا در
تاریخ ۴۳۰ق تالیف شده است. بنابراین، پایان این دوره، قرن پنجم خواهد بود. هرچند برخی از کتاب‌های علوم
قرآن در قرن دوم یا سوم تالیف شده‌اند، اما در این دوره،
اصطلاح علوم
قرآن هنوز شایع و رایج نبوده است.
دوره سوم که از اوایل قرن پنجم آغاز می‌شود و تا قرن دهم ادامه می‌یابد، دوره نضج علوم
قرآن به عنوان یک
فن مدون است. آغازگر این دوره در قرن پنجم، حوفی و پایان بخش آن
جلال الدین سیوطی است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تاریخ علوم قرآن».
