تاریخ روابط پزشکی ایران و پاکستان (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «تاریخ روابط پزشکی ایران و پاکستان» تالیف
حکیم نیر واسطی از آثار ارزشمند و مختصری است که در
تاریخ علم پزشکی مبتنی بر تجارب علمی و تحقیقات فراوان نگارش شده است.
مؤلف در این اثر مباحث مورد نظر را در چهار فصل و یا به اصطلاح خودش چهار وسیله تدوین و
تحریر نموده است. وی ترتیب بخش‌ها و مباحث مطرح شده در هر بخش را چنین بیان کرده است:
۱.
بازرگانان ایرانی بودند که با مرزهای مختلف
هند اسلامی روابط بازرگانی داشته‌اند.
۲. مسافرت‌های بیدها (پزشکان هندی) بود که در زمان خلفای
بنی عباس به
عراق و
ایران اختیار نمودند و آنجا با اطبای آن
کشور برای پیشرفت این
علم کارهای برجسته انجام دادند.
۳. یورش‌های قهرمانی فاتحین
اسلام بود که ایشان پیوسته و پی هم سرزمین هند را محل تاخت وتاز نمودند. در این دوره سراغی به دست می‌آید که برای معالجه و منظورهای طبی دیگر افواج
قاهره اسلام، پزشکان و جراحان نیز همراه شان بودند.
۴. سلاطین هند علمای بزرگ ایران زمین را برای
مهاجرت به هند تشویق می‌کردند.
۱. مؤلف انگیزه اش را از نگارش کتاب کم توجهی به آثار پزشکی و تالیفات اندک در این موضوع دانسته است. موضوع رابطه
طب بین
ایران در شبه قاره
پاکستان و
هندوستان مخصوصا پاکستان از دوره‌های قدیم برقرار بوده است و تا آنجا که تاریخ نشان می‌دهد از دوران
هخامنشیان می‌باشد. ازآن پس، این ارتباط بسط زیادتری یافته مخصوصا در دوران
ساسانیان و به ویژه در
زمان انوشیروان شاهنشاه بزرگ ساسانی بسیار نزدیک گردیده که تا به حال برقرار می‌باشد و اصولا باید گفت بین ایران و پاکستان ازنظر طبی مرزی نمی‌توان یافت.
۲. نویسنده در این کتاب طب قدیم در پاکستان و هند و خدمات پزشکان ایرانی و پزشکان هندی در شبه قاره هند و
پاکستان و اصول
علم طب و زبان پارسی در این شبه قاره، کتب درسی پارسی در مکاتب و مدارس طبی شبه قاره، اختلاط طب هندی و طب ایرانی و بیمارستان‌ها و کتابخانه‌ها و مکاتب طبی را با دقتی کم نظیر به رشته تحریر درآورده است.
۳. شاهکار بزرگ آقای پروفسور
نیر واسطی بیشتر در فصل آخر یا تتمه کتاب است که با وجدانی پاک و ایمانی محکم و تجربه‌ای بی نظیر توانسته است طب
ابن سینایی را به عالمیان نشان دهد. این بخش در حقیقت یک دوره طب
سینایی است یا بهتر عرض کنم هر که این قسمت ازکتاب را بخواند بمانند آن است که
قانون ابن
سینا را خوانده است و دیگر احتیاجی به خواندن چند صد صفحه کتاب‌های پنج‌گانه قانون را نخواهد داشت.
کتاب در
سال ۱۳۵۳ ش (۱۳۹۴ ق/ ۱۹۷۴ م) توسط انتشارات مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان منتشر شده است. در ابتدای کتاب دکتر محمود نجم آبادی مقدمه‌ای پیرامون کتاب و ارزش آن نگاشته است. در آخر کتاب نیز فهرست نام اشخاص، فهرست نام کتاب‌ها و فهرست نام اماکن تدوین و تنظیم شده است. افست این اثر را موسسه مطالعات تاریخ پزشکی،
طب اسلامی و مکمل دانشگاه
ایران در سال ۱۳۸۲ ش با مقدمه‌ای کوتاه به قلم آقای دکتر محمد مهدی اصفهانی پیرامون زندگانی مؤلف منتشرنموده است.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
