تاریخ الیمن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«طبق الحلوی و صحائف المن و السلوی» یا «تاریخ یمن» کتابی است به
زبان عربی که به بررسی
تاریخ یمن بین سال‌های ۱۰۴۶ ه. ق. تا ۱۰۹۰ ق. می‌پردازد.
هدف از پرداختن مولف به این برهه از تاریخ یمن، آن است که وی می‌دیده مورخان دیگر به اندازه کافی به ثبت وقایع تاریخی یمن در قبل از این سال‌ها پرداخته‌اند.
این کتاب دارای اهمیت است، زیرا به ثبت بره‌های از تاریخ یمن می‌پردازد که هیچ یک از مورخان و پژوهشگران تاریخ این سرزمین به نحو کامل بدان نپرداخته‌اند. این برهه عبارت است از تاریخ یمن پس از رهایی از سلطه
امپراتوری عثمانی اول در سال ۱۰۴۵ ق. .
کتاب؛ مشتمل بر بخش‌های ذیل است:
کلمه المرکز،
تصدیر و ملاحظات،
التقدیم (بقلم محقق المخطوطة)
و مقدمه‌ای از نویسنده است.
کتاب فاقد تبویب و فصل بندی است و مطالب آن بر اساس ترتیب سال‌های ۱۰۴۶ تا ۱۰۹۰ ه. ق. تنظیم گردیده است.
کتاب به شیوه سال شمار (حولیات) نگارش یافته؛ یعنی نویسنده به یادکرد سالی که به بررسی وقایع آن می‌پردازد با عبارت: و دخلت سنه... ، اکتفا کرده و احیانا گاهی به ماه وقوع حادثه مورد نظر نیز اشاره می‌کند. هدف مولف از ذکر نکردن ماه وقوع حادثه مورد نظر و اکتفا به سال وقوع آن، بهره مندی کتاب از دقت بیشتر است. از این رو است که وی یکی از مورخان رسمی روزگار خویش را که با نگارش کتابی که در آن به
سال و
ماه و حتی
روز وقوع حادثه نیز پرداخته و بدین وسیله قصد تقرب به حاکم عثمانی را داشته است، مورد انتقاد قرار می‌دهد.
مولف در این کتاب به بررسی وقایع اجتماعی، اقتصادی و طبیعی یمن، پس از استقلال این کشور از سلطه عثمانی‌ها در سال ۱۰۴۶ ق. می‌پردازد. وی همچنین از وقایعی که در کشورهای اسلامی همجوار رخ داده، یمن یاد می‌کند. وقایعی چون نبرد
ایران با عثمانی در خاک
عراق، حملات دریایی دولت عثمانی برای فتح جزیره
مالطه، درگیری اشراف
مکه با یکدیگر و تمایل برخی از ایشان به حکومت عثمانی و تمرد گروهی دیگر از حکومت مذکور و....
از موضوعات مهمی که در این کتاب بدان پرداخته شده، گزارش نبرد نیروهای عمانی با نیروهای پرتغالی در
خلیج فارس و سواحل آن و نیز سواحل دریای سرخ است.
این کتاب در برخی موارد حاوی مطالب خرافی و اشارات غیبی نیز هست که متاثر از فضای فکری
زمان حیات مولف می‌باشد.
نسخه حاضر در برنامه، حاوی پاورقی‌هایی به قلم محقق کتاب؛
محمد عبدالرحیم جازم، فهرست منابع، فهرست کتاب‌هایی که در این اثر از آنها نام برده شده است، فهرست اعلام، فهرست قبائل و فرق و شعوب، فهرست اماکن و فهرست مطالب می‌باشد.
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
