تاريخ الغيبة الصغرى (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از جمله
آثار علمی مفصلی که در موضوع
مهدویت تالیف شده، مجموعه‌ای چهار جلدی است که توسط مرحوم
شهید آیة الله سید محمد صدر با عناوین زیر نوشته شده است: جلد اول تاریخ الغیبة الصغری، جلد دوم
تاریخ الغیبة الکبری ، جلد سوم
تاریخ ما بعد الظهور و جلد چهارم
الیوم الموعود .
همانگونه که از نامهای این چهار جلد بر می‌آید هر کدام به موضوعی
خاص پرداخته و مجموعه آن را موسوعة الامام المهدی نام گذاشته ولی بر روی جلد کتاب عناوین اختصاصی هر کدام آمده است. گفته می‌شود بخشی از این مجموعه دست نویس است و هنوز منتشر نشده است.
در جلد اول پس از بیان زندگی امامین عسکریین علیه‌السّلام به اوضاع معاصر ولادت و غیبت صغری اشاره شده است. بخشی مباحث نیز به سفرای اربعه و چگونگی ارتباط امام عصر با
شیعیان اختصاص دارد. جلد دوم به موضوع
غیبت و علل آن، ملاقاتها و
توقیعات امام،
تاریخ انسانیت در این عصر و بخشی به نشانه‌های ظهور پرداخته است. جلد سوم درباره چگونگی
ظهور مهدی و غلبه او بر جهان و جلد چهارم در باره اوضاع عصر حکومت آن حضرت سخن می‌گوید.
تاریخ الغیبة الصغری با مقدمه‌ای مبسوط از شهید سید محمدباقر صدر که استاد مؤلف بوده، شروع می‌شود. وی از شاگرد خود و کتاب موسوعه اش تجلیل کرده و آن را کاری بی نظیر می‌داند. این مقدمه بعدها به صورت مستقل به چاپ رسیده است. مؤلف نیز در مقدمه خود به نقاط
ضعف تاریخنگاری اسلامی و شیعی اشاره کرده و از آن جمله عدم توجه به تاریخ رویدادهای معاصر
ائمه می‌داند. کتاب «تاریخ الغیبة الصغری» توسط آقای
محمد امامی شیرازی ترجمه شده و با نام «پژوهشی در زندگی امام مهدی و نگرش به تاریخ غیبت صغری» منتشر شده است.
مؤلف در بخش نشانه‌های ظهور با نگاهی نو ضمن بیان تفاوت میان شرایط و نشانه‌ها، به این موضوع پرداخته است. مرحوم صدر در کتاب چهارم، اعتقاد به روز موعود و درخشان بودن
آینده بشریت را از دو دیدگاه مادی و دینی بررسی کرده است. وی پس از بیان مقدمه‌ای به بیان مادیت تاریخی و مباحثی فلسفی در این باره می‌پردازد. منابع مؤلف فراوان است و به صورت گسترده از کتب
شیعه و
اهل سنت اعم از
تاریخ و
حدیث و
رجال و... بهره برده است.
به رغم آنکه کتاب موسوعه و مجلدات چهارگانه آن جایگاه خاصی در بیان
آثار مهدوی دارد و مؤلف آن که از علمای شیعه
امامیه است، مباحث جدیدی را طرح کرده و به تفصیل در باره هر موضوع بحث و بررسی کرده است همچنین با
روایات و اخبار گوناگون به گونه‌ای عالمانه برخورد می‌کند که کمتر اینگونه به آن پرداخته شده است، لیکن متاسفانه فصل بندی و تنظیم ابواب داخلی کتاب‌ها و همچنین بیان و قلم مؤلف قدری خسته کننده است.
تقسیمات
خاص مؤلف و گاه تفصیل مباحث و عدم عناوین منظم به گونه‌ای که مباحث را کاملا برای خواننده
هضم کند، نیست. این مجموعه (جز قسمت چهارم) به فارسی ترجمه شده است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
