بی‌طرفی در زمان مخاصمه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بی‌طرفی در زمان مخاصمه یکی از موضوعاتی است که به هنگام
مخاصمات مسلحانه در عرصه
حقوق بین‌الملل بشر دوستانه مطرح می‌شود.
بی
طرفی را (NEUTRALITY) بین دو یا چندین دولت اعلام می‌نمایند که در قبال
طرفین مخاصمه
بی
طرف هستند. لذا دولتی که اعلام
بی
طرفی می‌کند در رابطه با دول ثالث یک سری حقوق و تکالیفی دارد.
بی
طرفی یک واژه حقوقی- سیاسی است و در عمل رعایت این اصل از سوی
طرفین بویژه
طرفین درگیر مخاصمه نقض می‌شود. طبق اصل
بی
طرفی طرفین مخاصمه می‌بایست حقوق دولت
بی
طرف را رعایت نمایند و در مقابل، دولت
بی
طرف نیز یک سری وظایفی در قبال دول متخاصم دارد که رعایت آنها بر او الزامی است. در ادامه بحث مفهوم
بی
طرفی و اهمیت آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اگر جنگی بین دو یا چند دولت بروز کند کشور ثالث اعلام می‌نماید که در این
جنگ جانب هیچ کدام از
طرفین مخاصمه را نخواهد گرفت یعنی دخالتی به نفع هیچ یک از آنها نخواهد کرد. پس
بی
طرفی وضعیتی است که در آن یک کشور حق
بی طرفی (JUS ad neutraltatem) را بر می‌گزیند. به عبارتی تصمیم می‌گیرد که در یک مخاصمه مسلحانه بین‌المللی وارد نشود.
بی
طرفی اختصاص به مخاصمه مسلحانه بین‌المللی ندارد بلکه اگر در زمان مخاصمه مسلحانه داخلی چنانچه هر دو
طرف مخاصمه به عنوان متخاصم مورد شناسایی قرار گرفته باشند مطرح می‌شود.
۱ـ
بی
طرفی موقت:
بی
طرفی که به آن اشاره شد
بی
طرفی موقت و یا مورد به مورد نام دارد. یعنی
بی
طرفی که مربوط به یک مخاصمه مسلحانه می‌باشد و اعلام
بی
طرفی در رابطه با جنگی که در یک زمان خاص روی می‌دهد.
۲ـ
بی
طرفی دائم: مثل دولت‌های
اتریش و
سوئیس که اعلام نموده‌اند می‌خواهند از هر نوع درگیری مسلحانه‌ای که در آینده روی خواهند داد دور بمانند.
بی
طرفی دائم یعنی اعلام
بی
طرفی در رابطه با هر نوع درگیری و برای همیشه.
واژه
بی
طرفی در ارتباط با حقوق و تکالیف دو گانه دول
بی
طرف و متخاصم بکار می‌رود. (JUS in Neutralitate) بر این اساس یک کشور
بی
طرف نمی‌تواند آشکارا وارد جنگ و خصومت شود و یا اینکه به متخاصمان یاری رساند نمی‌تواند برای آنها نیروی جذب نماید و یا اجازه دهد در قلمرو آن،
طرف ثالثی به این کار بپردازد. نمی‌تواند برای
طرفین مخاصمه تجهیزات نظامی فراهم نماید و یا اطلاعات نظامی ارائه دهد. دولت
بی
طرف می‌تواند با دول متخاصم تجارت نماید.
اصل
بی
طرفی قدمت طولانی دارد. اکثر مقررات عرفی و نوشته حاکم بر رفتار
طرفین مخاصمه و دولت‌های
بی
طرف از مدت‌ها قبل وجود داشته است. کنوانسیون پنجم و کنوانسیون سیزدهم
لاهه حاوی مقرراتی در این مورد می‌باشند.
اعلام
بی
طرفی برای هر دو
طرف دارای آثاری است دولتی که اعلام
بی
طرف می‌کند نباید از سوی هر یک از دول متخاصم مورد حمله قرار گیرد و دول متخاصم نیز اطمینان خاطر می‌یابند که از قلمرو دولت
بی طرف برای حمله به آنها استفاده نخواهد شد.
در
حقوق اسلام نیز به
بی
طرفی توجه شده است. این اصل در
قرآن کریم مطرح گردید، که طبق آن جنگ با گروه
بی
طرف مردود شمرده شده است. (برای مطالعه بیشتر به این منبع مراجعه نمایید:)
در مورد اینکه اگر دولتی عضو
سازمان ملل متحد بوده باشد آیا می‌تواند به هنگام به خطر افتادن امنیت دسته جمعی اعلام
بی
طرفی نماید. تا کنون رویه‌ای شکل نگرفته و این موضوع همچنان مورد بحث می‌باشد.
•
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «مفهوم بی طرفی در زمان مخاصمه»، تاریخ بازیابی:۱۴۰۰/۰۱/۲۲.
