بیمه متقابل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بیمۀ متقابل از اقسام
بیمه و عبارت است از اینکه چند نفر با سرمایۀ مشترک شرکتى تأسیس کنند و قرار بگذارند هر خسارتى- اعم از مالى و جانى- به هریک از آنان وارد شد از طریق شرکت یاد شده جبران نمایند. از این عنوان در بخش
مسائل مستحدثه سخن رفته است.
بیمۀ متقابل از
عقود و قراردادهاى عقلایى است. تصحیح آن در قالب یکى از
عقود اسلامى- بنابر قول به اینکه تنها معاملاتى محکوم به
صحّت است که منطبق بر عناوین معاملات رایج در عصر
شارع (عصر نزول
وحی) باشد- به یکى از سه طریق ذیل است:
بدین‌گونه که هریک از اعضا براساس آیین‌نامۀ تنظیمى شرکت، خسارت معیّن وارد بر دیگر اعضا را به نسبت خاص که تابع میزان مال هریک از آنها است در مقابل
ضمانت آنان،
ضمانت کند. البتّه خسارت از مال مشترک ادا خواهد شد. به عنوان مثال اگر اعضاى
شرکت ده نفر با سرمایۀ مساوى باشند، هرکدام به مقدار یک دهم
ضامن خسارت وارد بر دیگرى است.
این نوع
ضمان از مصادیق ضمان اعیان به شمار مى‌رود و بنابر قول به
صحّت ضمان اعیان غیر مضمون، صحیح است و در صورت انطباق
عقد ضمان بر بیمۀ متقابل،
عقد بیمه لازم و وفاى به آن بر هریک از اعضا
واجب خواهد بود.
بنابر اینکه
صلح عقدى مستقل باشد. بدین صورت که شرکا با یکدیگر بر این امر مصالحه مى‌کنند که هرکدام مبلغى معیّن به حساب
شرکت واریز کند و به نسبت خاص- که تابع میزان مشارکت هرکدام است- خسارت وارد بر جان یا مال دیگر شرکا را جبران نماید.
عقد صلح نیز لازم و وفاى به مفاد آن
واجب است.
بدین‌گونه که قرارداد منطبق با
عقد شرکت تنظیم و براساس آن هریک از شرکا در ضمن
عقد ملتزم به جبران خسارت دیگر شریکان مى‌شود. در این فرض
عقد جایز است؛ لیکن تا زمانى که
قرارداد فسخ نشده است عمل به این شرط
واجب خواهد بود.
اگر شرکت یاد شده با سرمایۀ مشترک و با اجازۀ اعضا به
تجارت بپردازد، صحیح است و
سود حاصل از آن به نسبت سهم هریک بین آنان توزیع مى‌شود.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم
السلام، ج۲، ص: ۲۱۵ و۲۱۶
