بیعت حضرت مهدی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از کارهای نخست
حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) هنگام ظهور،
بیعت با یاران خود است.
«
بیعت» واژۀ
عربی از ریشه (ب ی ع) به معنای خرید و فروش و ایجاب و پذیرش
بیع و در اصطلاح بر هم زدن کف دست راست از طرفین
معامله به نشانه ختم معامله و
تسلیم است و نیز به هرعمل و رفتاری اطلاق می‌شود که شخص به وسیلۀ آن فرمانبرداری خود را از شخص دیگر و سرسپردگی در برابر امر و سلطه او نشان دهد.
شاید اطلاق کلمه «
بیعت» به این معنا، از این جهت است که هریک از دو طرف، تعهدی همچون دو معامله‌گر در برابر دیگری می‌کنند؛
بیعت کننده حاضر می‌شود تا پای
جان و
مال و
فرزند در راه
اطاعت او بایستد و
بیعت پذیر نیز حمایت و دفاع او را بر عهده می‌گیرد.
بیعت، سنتی بود که پیش از
اسلام، میان
عرب رواج داشت؛ به همین دلیل در آغاز اسلام که طائفۀ
اوس و
خزرج موقع
حج از
مدینه به
مکه آمدند و با
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلم) در عقبه
بیعت کردند، برخورد آن‌ها با مساله
بیعت، برخورد با یک امر آشنا بود. پس از آن نیز پیغمبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلم) در فرصت‌های گوناگون، با
مسلمانان تجدید
بیعت کرد.
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلم)
بیعت زنان را نیز می‌پذیرفت؛ اما نه از راه دست دادن؛ بلکه دستور می‌داد ظرف بزرگی از
آب حاضر کنند. سپس آن حضرت دست خود را در یک طرف ظرف فرومی برد و زنان
بیعت کننده در طرف دیگر.
گفتنی است درباره پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلم) و
امامان معصوم (علیهم‌السلام)-که از سوی
خدا نصب می‌شوند، به
بیعت نیازی نیست؛ یعنی اطاعت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلم) و امام معصوم (علیهم‌السّلام) منصوب از سوی او،
واجب است؛ چه بر کسانی که
بیعت کرده‌اند و چه با آنان
بیعت نکرده باشند. و به تعبیر دیگر، لازمۀ مقام
نبوت و
امامت، وجوب اطاعت است؛ همان گونه که
قرآن می‌فرماید: «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم؛
ای کسانی که
ایمان آورده‌اید خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را (نیز) اطاعت کنید.»
حال این پرسش پیش می‌آید که اگر چنین است، چرا پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌اله‌وسلم) از یاران خود یا تازه مسلمانان،
بیعت گرفت که دو نمونه آن (
بیعت رضوان و
بیعت با اهل مکه) به طور صریح در قرآن آمده است؟
؛
در پاسخ باید گفت: بدون شک این
بیعت‌ها یک نوع تاکید بر وفاداری بوده که در مواقع خاصی انجام می‌گرفته است؛ به ویژه برای مقابله با بحران‌ها و حوادث سخت از آن استفاده می‌شده است، تا در سایۀ آن، روح تازه‌ای در کالبد افراد دمیده شود.
همین امر در
بیعت با
حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خواهد بود که جنبه تاکید بر وفاداری دارد. یکی از کارهای نخست حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) هنگام ظهور،
بیعت با یاران خود است. این
بیعت، در
مسجد الحرام و بین رکن و مقام صورت می‌گیرد.
همان گونه که پیش از این یاد شد، در روایاتی نقل شده است که نخستین
بیعت کننده با حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)،
جبرئیل امین است.
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: ...پس نخستین کسی که با او
بیعت کند، جبرئیل است. سپس آن ۳۱۳ نفر (
بیعت می‌کنند).... (... فیکون اول من
یبایعه جبرئیل ثم الثلاثمائة و الثلاثة عشر)
پس از این
بیعت ویژه، حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) با دیگر یاران خود
بیعت خواهد کرد.
افزون بر
روایات شیعه در پاره‌ای از روایات
اهل سنت نیز بر
بیعت یاران حضرت با ایشان تاکید شده است.
صنعانی (م ۲۱۱ ق) یکی از بزرگان اهل سنت درباره این
بیعت در روایاتی اشاره کرده است.
بنابراین
بیعت فقط به دلیل تاکید بر دلدادگی یاران است و هرگز به سبب اعتماد و یا عدم اعتماد نیست.
فرهنگ‌نامه مهدویت، سلیمیان، خدامراد، ص۱۲۶، برگرفته از «بیعت حضرت مهدی»
