بَیْتُوتَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَیْتُوتَه یا
بات از
مفردات نهج البلاغه، به معنای آن است که
انسان شب را درک کند، بخوابد یا نخوابد.
به‌همین جهت
حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد
اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) و در مورد خودش، از این واژه استفاده نموده است.
این واژه هفت بار در «
نهج‌البلاغه» آمده است.
بَیْتُوتَه یا
بات به معنای آن است که انسان شب را درک کند، بخوابد یا نخوابد، آمده است.
چنان‌که در
اقرب الموارد آمده است:
«
باتَ یَبیتُ بَیتوتَةََ ... أدرَكَهُ اللَّيلُ نامَ أو لَم يَنم.»
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره اصحاب
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) فرموده است:
«لَقَدْ رَأَيْتُ أَصْحابَ مُحَمَّد (صلى‌الله‌عليه‌وآله) ... كانوا يُصْبِحونَ شُعْثاً غُبْراً، قَدْ باتوا سُجّداً وَ قِياماً.» «یاران محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم) را دیدم مو ژولیده و
غبار آلود صبح می‌کردند و شب آن‌ها را دریافته بود در حال
سجده و قیام.»
«
سجّد»: جمع
ساجد است.
«قیام»: جمع قائم است.
همچنین امام (علیه‌السلام) درباره خویش فرموده‌اند:
«وَ اللهِ لاَنْ أَبيتَ عَلَى حَسَكِ السَّعْدانِ مُسَهَّداً، أَوْ أُجَرَّ في الاَْغْلالِ مُصَفَّداً، أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أَلْقَى اللهَ وَ رَسولَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ ظالِماً لِبَعْضِ الْعِبادِ.» «سوگند به خدا! اگر شب را بر روى خارهاى «سعدان» بيدار بسر برم! و يا در غلها و زنجيرها بسته و كشيده شوم، برايم محبوبتر است از اين كه خدا و رسولش را روز قيامت در حالى ملاقات كنم كه به بعضى از بندگان ستم كرده.»
«ابیت»: یعنی شب مرا دریابد.
منظور از «
«بَياتِ نِقْمَة»» در
خطبه ۲۲۲ آمدن
عذاب در شب است.
این واژه هفت بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بیتوته-بات»، ص۱۶۳-۱۶۲.
