• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بَصِیْرَة (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بَصِیْرَة: (عَلی‌ نَفْسِهِ بَصِیرَةٌ)
«بَصِیْرَة» هم معنای مصدری دارد (بینایی و آگاهی) و هم معنای وصفی (شخص آگاه) و لذا بعضی آن را به معنای «حجت و دلیل و برهان»، که‌ آگاهی‌بخش است تفسیر کرده‌اند.



(بَلِ الْإِنسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ) (بلكه انسان از وضع خويش آگاه است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه بصیرت به معنای رؤیت قلبی و ادراک باطنی است، و اطلاق این بصیرت بر خود انسان یا از باب زید عدل است می‌باشد، و یا تقدیر آن الانسان علی نفسه ذو بصیرة است.
بعضی‌ از مفسرین گفته‌اند: مراد از بصیرت حجت است، هم چنان که در آیه‌ (ما اَنْزَلَ هؤُلاءِ اِلَّا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ بَصائِرَ) به این معنا آمده، و انسان هم خودش حجتی است علیه خودش، در آن روز وقتی بازجویی می‌شود، و از چشم و گوش و دلش سؤال می‌شود، همان چشم و گوش و حتی پوست بدنش و دو دست و دو پایش به سخن آمده، علیه او شهادت می‌دهند، هم چنان که درباره مورد سؤال قرار گرفتن گوش و چشم و دل فرموده: (اِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ اُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا) و در مورد شهادت دادن گوش و چشم و پوست فرموده: (شَهِدَ عَلَیْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ اَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ)، و درباره سخن گفتن دست‌ها و شهادت دادن پاها فرموده: (وَ تُکَلِّمُنا اَیْدِیهِمْ وَ تَشْهَدُ اَرْجُلُهُمْ).
و معنای آیه این است که انسان صاحب بصیرت بر نفس خویش است، و خود را بهتر از هر کس می‌شناسد، و اگر با ذکر عذرها از خود دفاع می‌کند، صرفا برای این است که‌ عذاب را از خود برگرداند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۱۲۷.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۲۲.    
۳. قیامت/سوره۷۵، آیه۱۴.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۵، ص۲۹۶.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۷۷.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۶۹.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۰۶.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۱۰۴.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۱۹۲.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «بصیره»، ص۱۰۳.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره قیامت | لغات قرآن




جعبه ابزار