بَذْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَذْل (به فتح باء و سکون ذال) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای
عطاء و بخشش است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص کسانی شامل نعمت‌های مخصوص
الهی می‌شوند و توصیه به بخشش به یکدیگر، از این واژه استفاده نموده است.
بَذْل (به فتح باء و سکون ذال) به معنای عطاء و بخشش آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود: «
بَذلَه بَذلا: سَمِحَ بِهِ وَ اعطاه.»
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیانی فرموده‌اند:
«إِنَّ لِلَّهِ عِباداً يَخْتَصُّهُمْ بِالنِّعَمِ لِمَنافِعِ الْعِبادِ، فَيُقِرُّها في أَيْديهِمْ ما بَذَلوها، فَإِذا مَنَعوها نَزَعَها مِنْهُمْ، ثُمَّ حَوَّلَها إِلَى غَيْرِهِمْ.» «خدا را بندگانی است که آن‌ها را به نعمت‌های خود مخصوص می‌کند تا وقتی که
نعمت را به دیگران بذل و بخشش کردند آن‌ها را در دستشان نگاه می‌دارد و اگر منع کردند از آن‌ها گرفته و به دیگران می‌دهد.»
همچنین در بیانی دیگر فرموده است:
«اللَّهُمَّ صُنْ وَجْهي بِالْيَسارِ، وَ لا تَبْذُلْ جاهِيَ بِالاِْقْتارِ.» «خدایا چهره مرا با غنی بودن از
سؤال حفظ بفرما، و جلال مرا با
فقر از بین مبر.»
منظور از «بذل» در اینجا اسقاط و از بین بردن است.
تباذل بنابر «تفاعل»، بذل کردن به همدیگر است.
چنان‌که
امام (علیه‌السلام) در
وصیت خویش فرموده است:
«وَ عَلَيْكُمْ بِالتَّواصُلِ وَ التَّباذُلِ، وَ إِيّاكُمْ وَ التَّدابُرَ وَ التَّقاطُعَ.» «بر شما باد به هم پیوستن و به هم بخشیدن و حذر کنید از دوری گزیدن و از هم بریدن.»
مواردی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بذل»، ص۱۲۳.
