بنی غفار (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بنی غِفار، شاخه‌ای از قبیله کنانی از
عرب عدنانی مستقر در
حجاز است.
بنی غفار، تیره‌ای از قبیله
کنانه و ساکن در نزدیکی
مدینه بودند.
برخی مفسران، نزول
آیه ۱۱
احقاف را درباره اسلام آوردن بنی غفار به دعوت
ابوذر و مورد
تمسخر قرار گرفتن آنان از سوی
قریش دانسته‌اند.
نیز آیه ۹۹ [[|توبه]] «وَمِنَ
الْأَعْرَ‌ابِ مَن يُؤْمِنُ بِاللَّـهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ قُرُ‌بَاتٍ عِندَ اللَّـهِ وَصَلَوَاتِ الرَّ‌سُولِ ۚ أَلَا إِنَّهَا قُرْ‌بَةٌ لَّهُمْ ۚ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّـهُ فِي رَ‌حْمَتِهِ ۗ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ رَّ‌حِيمٌ»؛ گروهی (دیگر) از عرب‌های
بادیه‌نشین ، به
خدا و روز
رستاخیز ایمان دارند؛ و آنچه را
انفاق می‌کنند، مایه تقرّب به خدا، و دعای
پیامبر می‌دانند؛ آگاه باشید اینها مایه
تقرّب آنهاست! خداوند بزودی آنان را در
رحمت خود وارد خواهد ساخت؛ به
یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است!
درباره ایمان بنی غفار و برخی قبایل دیگر نازل شده است.
گفته شده: آیات ۹۰ و ۱۲۰ توبه«وَجَاءَ الْمُعَذِّرُ‌ونَ مِنَ
الْأَعْرَ‌ابِ لِيُؤْذَنَ لَهُمْ وَقَعَدَ الَّذِينَ كَذَبُوا اللَّـهَ وَرَ‌سُولَهُ ۚ سَيُصِيبُ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ»؛ و عذرآورندگان از
اعراب ، (نزد تو) آمدند که به آنها اجازه (عدم شرکت در
جهاد ) داده شود؛ و آنها که به خدا و پیامبرش
دروغ گفتند، (بدون هیچ عذری در خانه خود) نشستند؛ بزودی به کسانی از آنها که مخالفت کردند (و معذور نبودند)،
عذاب دردناکی خواهد رسید!
« مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُم مِّنَ
الْأَعْرَ‌ابِ أَن يَتَخَلَّفُوا عَن رَّ‌سُولِ اللَّـهِ وَلَا يَرْ‌غَبُوا بِأَنفُسِهِمْ عَن نَّفْسِهِ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ وَلَا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَّيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ ۚ إِنَّ اللَّـهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ»؛ سزاوار نیست که اهل مدینه، و بادیه‌نشینانی که اطراف آنها هستند، از
رسول خدا تخلّف جویند؛ و برای حفظ جان خویش، از جان او
چشم بپوشند! این بخاطر آن است که هیچ تشنگی و خستگی، و گرسنگی در راه خدا به آنها نمی‌رسد و هیچ گامی که موجب
خشم کافران می‌شود برنمی‌دارند، و ضربه‌ای از دشمن نمی‌خورند، مگر اینکه به خاطر آن، عمل صالحی برای آنها نوشته می‌شود؛ زیرا خداوند پاداش نیکوکاران را تباه نمی‌کند!
در نکوهش آنان نازل شده که با بهانه جویی، قصد سرپیچی از شرکت در
جنگ تبوک را داشته‌اند.
همچنین
آیات ۱۰۱ - ۱۰۲ توبه«وَمِمَّنْ حَوْلَكُم مِّنَ
الْأَعْرَ‌ابِ مُنَافِقُونَ ۖ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ۖ مَرَ‌دُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ ۖ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ ۚ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّ‌تَيْنِ ثُمَّ يُرَ‌دُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِيمٍ•وَآخَرُ‌ونَ اعْتَرَ‌فُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّـهُ أَن يَتُوبَ عَلَيْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ رَّ‌حِيمٌ»؛ و از (میان) اعراب بادیه‌نشین که اطراف شما هستند، جمعی منافقند؛ و از اهل مدینه (نیز)، گروهی سخت به
نفاق پای بندند. تو آنها را نمی‌شناسی، ولی ما آنها را می شناسیم. بزودی آنها را دو بار مجازات می‌کنیم (: مجازاتی با رسوایی در
دنیا ، و مجازاتی به هنگام مرگ)؛ سپس بسوی مجازات بزرگی (در
قیامت ) فرستاده می‌شوند. و گروهی دیگر، به گناهان خود اعتراف کردند؛ و کار خوب و بد را به هم آمیختند؛
امید می‌رود که خداوند توبه آنها را بپذیرد؛ به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است!
در مورد نفاق آنان
و ۱۱ [[|فتح]] «سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ
الْأَعْرَ‌ابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا ۚ يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِم مَّا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ ۚ قُلْ فَمَن يَمْلِكُ لَكُم مِّنَ اللَّـهِ شَيْئًا إِنْ أَرَ‌ادَ بِكُمْ ضَرًّ‌ا أَوْ أَرَ‌ادَ بِكُمْ نَفْعًا ۚ بَلْ كَانَ اللَّـهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرً‌ا»؛ بزودی متخلّفان از اعراب بادیه‌نشین (عذرتراشی کرده) می‌گویند: «(حفظ) اموال و خانواده‌های ما، ما را به خود مشغول داشت (و نتوانستیم در سفر
حدیبیّه تو را همراهی کنیم)، برای ما طلب آمرزش کن!» آنها به زبان خود چیزی می‌گویند که در دل ندارند! بگو: «چه کسی می‌تواند در برابر خداوند از شما
دفاع کند هرگاه زیانی برای شما بخواهد، و یا اگر نفعی اراده کند (مانع گردد)؟! و خداوند به همه کارهایی که انجام می‌دهید آگاه است!»
درباره تخلف آنان از فرمان
پیامبر صلی الله علیه وآله مبنی بر شرکت در
عمره نازل شده است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۴۴۰، برگرفته از مقاله «بنی غفار ».
